Wydłużenie maksymalnego czasu pracy a zasada godziwego wynagrodzenia

Kodeks pracy określa umowne warunki pracy, do których należą m.in. wymiar czasu pracy oraz wynagrodzenie za pracę odpowiadające rodzajowi pracy (art. 29 KP). Wymiar czasu pracy to liczba godzin do wypracowania w okresie rozliczeniowym.
Z początkiem lipca 2015 r. weszły w życie przepisy ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej w zakresie maksymalnego czasu pracy pracowników medycznych. Ustawodawca arbitralnie wydłużył czas pracy o połowę: z 5 godzin do 7 godzin 35 minut dziennie. Ustawodawca nie uwzględnił jednak wprowadzenia zmian w naliczaniu wynagrodzeń.  Pracodawcy i pracownicy powinni jednak pamiętać, że zmiana przepisów nie oznacza automatycznego wydłużenia czasu pracy określonych grup zawodowych, w tym techników medycznych elektroradiologii. Czas pracy, w tym zakres realizowanych zadań, oraz skorelowane z tymi czynnikami wynagrodzenie należy do umownych warunków stosunku pracy. W związku z tym wprowadzenie zmian wymaga zgody pracownika, a razie braku takiej zgody, wypowiedzenia warunków pracy i płacy (patrz np.: postanowienie SN z dnia 11 grudnia 2013 r., III PK 70/13).  Tryb wypowiedzenia zmieniającego warunków umowy o pracę reguluje art. 42 KP. Ustawa stanowi, że wypowiedzenie warunków pracy lub płacy uważa się za dokonane, jeżeli pracownikowi zaproponowano na piśmie nowe warunki. W przypadku odmowy przyjęcia przez pracownika zaproponowanych warunków płacy, umowa o pracę rozwiązuje się z upływem okresu dokonanego wypowiedzenia. Jeżeli pracownik przed upływem połowy okresu wypowiedzenia nie złoży oświadczenia o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków, uważa się, że wyraził zgodę na te warunki. Pismo pracodawcy wypowiadające warunki pracy lub płacy powinno zawierać pouczenie w tej sprawie. W razie braku takiego pouczenia, pracownik może do końca okresu wypowiedzenia złożyć oświadczenie o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków.  Pracownik, dokonując analizy treści wypowiedzenia umownych warunków pracy i płacy powinien pamiętać, że przysługuje mu prawo do godziwego wynagrodzenia. Prawo to stanowi podstawową zasadę prawa pracy i jest realizowane m.in. dzięki regulacji art. 42 KP. Sąd Najwyższy wypowiedział się, że „godziwe wynagrodzenie za pracę to wynagrodzenie (…) słuszne, rzetelne, uczciwe” ( wyrok SN z dnia 25 sierpnia 2010 r., II PK 50/10 ).  W związku z powyższym, jeśli nowe warunki proponowane pracownikowi naruszają zasadę godziwego wynagrodzenia, co może się przejawiać w braku proporcjonalności wydłużenia czasu pracy do nowej wysokości i zasad naliczania wynagradzania, pracownik jest uprawniony do wniesienia odwołania do Sądu pracy w terminie 7 dni od daty wręczenia pisma.  Sprawa wydłużenia czasu pracy techników medycznych elektroradiologii była rozpatrywana przez Trybunał Konstytucyjny (sygn. akt K 14/14). Treść zdania odrębnego do wyroku z dnia 29 września 2015 r. zgłoszonego przez sędziego – prof. nadzw. dr hab. Panią Teresę Liszcz uzasadnia tezę, że w każdym przypadku wypowiedzenia warunków pracy technikowi medycznemu elektroradiologii w zakresie wydłużenia czasu pracy, należy dokonać analizy wniesienia odwołania do sądu pracy.