Przekształcenie przedsiębiorcy w spółkę kapitałową a obowiązek ponownej oceny umowy leasingu

Przepisy ustawy z dnia 25 marca 2011 r. o ograniczeniu barier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców wprowadziły m.in. możliwość przekształcenia działalności gospodarczej prowadzonej we własnym imieniu przez osobę fizyczną w jednoosobowa spółkę kapitałową. Przed wprowadzeniem zmian osoba fizyczna prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą chcąc kontynuować ją w formie spółki kapitałowej musiała wnieść przedsiębiorstwo w formie aportu do nowej spółki. Obecnie obowiązujące przepisy ułatwiają prowadzenie działalności gospodarczej umożliwiając osobom fizycznym przeniesienie działalności gospodarczej do spółki kapitałowej z zachowaniem ciągłości prawnej. Zgodnie z art. 551 § 5 k.s.h. przedsiębiorca będący osobą fizyczną wykonującą we własnym imieniu działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o swobodzie świadczenia działalności gospodarczej może przekształcić formę prowadzonej działalności w jednoosobową spółkę kapitałową. Spółce przekształconej przysługują wszystkie prawa i obowiązki przedsiębiorcy przekształconego. Pozostaje ona podmiotem w szczególności zezwoleń, koncesji oraz ulg, które zostały przyznane przedsiębiorcy przed jego przekształceniem, chyba że ustawa lub decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji albo ulgi stanowi inaczej (art. 5842  § 1 k.s.h.) Zasady sukcesji nie stosuje się do ulg podatkowych przewidzianych w przepisach prawa podatkowego (art. 5842  § 2 k.s.h.). Przy okazji wprowadzania zmian w Kodeksie spółek handlowych, ustawodawca nie wprowadził do Ordynacji podatkowej przepisów przewidujących sukcesję praw i obowiązków podatkowych, co przełożyło się na wątpliwości dotyczące sposobu traktowania umowy leasingowej zawartej przez przedsiębiorcę, a kontynuowanej w spółce kapitałowej. Chodzi tu przede wszystkim o to, czy taka umowa wymaga ponownej oceny spełniania przesłanek z art. 17a-l ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Do powyższego problemu ustosunkowało się Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na interpelację poselską nr 1628, która została ogłoszona 19 marca 2012 roku. Ministerstwo zwróciło uwagę, iż problematykę sukcesji praw i obowiązków podatkowych spółki kapitałowej powstałej w wyniku przekształceni osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą należy rozpatrywać w dwóch aspektach – zapewnienia interesów budżetu państwa oraz ciągłości prowadzonej działalności. Odnosząc się do pierwszego z nich, objęcie sukcesją podatkowych wszelkich praw i obowiązków osoby fizycznej będącej przedsiębiorcą przy przekształceniu w jednoosobową spółkę kapitałową nie jest możliwe, gdyż spowodowałaby wprowadzenie do Ordynacji podatkowej swoistego modelu unikania obniżeń podatkowych, co naraziłoby budżet państwa na poważne szkody. Z drugiej jednak strony, w cytowanym powyżej art. 5842 k.s.h., ustawodawca nie wyłączył stosowanie sukcesji podatkowej w stosunku do ogółu praw wynikających z prawa podatkowego, a jedynie w stosunku do ulg z niego wynikających. Instytucja leasingu podlega ogólnemu reżimowi przepisów o podatku dochodowym od osób prawnych, a wszelkie opłaty związane z używaniem przedmiotu leasingu mogą zostać uznane za koszty uzyskania przychodu po spełnieniu przesłanek wynikających z art. 15 ust. 1 tejże ustawy. Dlatego też należy przyjąć, że jeśli na dzień przekształcenia nie dochodzi do zawarcia nowej umowy lub zmiany którejś z jej stron, a zmianie podlega jedynie forma prana, pod jaką w obrocie gospodarczym występuje jedna z nich, umowa taka nie powinna podlegać ponownej ocenie spełnienia przesłanek z art. 17a-l ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Podsumowując, spółka kapitałowa powstała z przekształcenia osoby fizycznej może rozliczać koszty uzyskania przychodów opłat leasingowych poniesionych po dniu przekształcenia, z tym jednak zastrzeżeniem, że dopiero konkretny stan faktyczny pozwala stwierdzić czy dana umowa stanowi podatkową umowę leasingu finansowego lub operacyjnego określonego odpowiednio a art. 17b i 17f ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.