Źródło: Gazeta Bankowa Data: 27 lipca 2009 r. Autor: Karolina Zając
Analizując konstrukcję pożyczki jako czynności kredytowej dochodzimy do wniosku, że jest to jedna z prostszych i dość „uogólnionych” przez ustawodawcę czynności cywilnoprawnych
Przepisy dotychczas regulujące pożyczkę pozostawiają dużą dowolność stronom umowy pożyczki w kształtowaniu swojego stosunku zobowiązaniowego. Podstawową regulację pożyczki przewiduje kodeks cywilny określając umowę pożyczki jako umowę konsensualną i nieodpłatną, czyli skuteczną już od momentu złożenia oświadczeń woli. Natomiast prawo bankowe uwzględnia udzielanie pożyczki pieniężnej w katalogu czynności bankowych jako czynność bankową sensu largo, a więc taką, która może być wykonywana również przez podmioty „niebankowe”. W szczególności dla ważności zawarcia umowy pożyczki nie została przewidziana jakaś szczególna forma. Elementem istotnym umowy pożyczki nie jest również określenie czasu jej obowiązywania ani sposobu korzystania z przedmiotu umowy. To od woli stron zależy, czy ma to być pożyczka długo, czy krótkoterminowa, czy też pożyczka zawarta na czas nieoznaczony. Jak już wcześniej wspomniano, kodeks cywilny ujmuje umowę pożyczki jako umowę nieodpłatną. Umowa ta może, ale nie musi zostać zawarta pod tytułem odpłatnym. Według niektórych poglądów natomiast pożyczka jest odpłatna tylko wówczas, gdy wynika to jednoznacznie z określonego postanowienia umowy.
Przepisy „antylichwiarskie”
„Odpłatność” umowy pożyczki również może być wyrażona w dowolny sposób. Najczęściej jest ona określona w postaci oprocentowania. W zakresie wysokości oprocentowania pożyczki ustawodawca nie pozostawił całkowitej dowolności stronom umowy. Tzw. przepisy „antylichwiarskie” kodeksu cywilnego określają maksymalną wysokość oprocentowania. Zgodnie z nimi maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w stosunku rocznym przekraczać czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego. Rada Ministrów natomiast w drodze rozporządzenia zgodnie z wysokością stóp procentowych NBP dla usprawnienia procesu rozliczeń pieniężnych ustala ustawową stawkę oprocentowania. Aktualnie obowiązujące rozporządzenie Rady Ministrów z 4 grudnia 2008 r. w sprawie określenia wysokości odsetek ustawowych, które weszło w życie 15 grudnia 2008 r., ustala wysokość odsetek na poziomie 13 proc. w stosunku rocznym. Dla porównania, maksymalna stawka oprocentowania biorąc pod uwagę ostatnie zmiany stopy lombardowej NBP (5,75 proc.) w skali roku wynosi 23 proc.
Koszt kluczowy
Obecnie najpopularniejszą formą udzielanych pożyczek są tzw. szybkie pożyczki pieniężne. Podejmując decyzję o skorzystaniu z „szybkiej pożyczki pieniężnej” warto najpierw dokładnie przemyśleć wszystkie warianty rozwiązań oferowanych zarówno przez banki jak i instytucje niebankowe. Należy przeanalizować zarówno parametry ekonomiczne oferowanych pożyczek, jak i warunki umowy, bowiem szczególnie w obecnej sytuacji rynkowej, instytucje finansowe traktują wysokomarżowe pożyczki gotówkowe jako zastrzyk rekompensujący wysokoprocentowe depozyty. Często bowiem jest tak iż odsetki, które płacimy nie są kluczowym kosztem. Zaleca się również zwrócenie uwagi na opłaty dodatkowe związane z udzieleniem pożyczki: wizyta agenta, ubezpieczenie, prowizje, koszty manipulacyjne i administracyjne związane z codzienną obsługą pożyczki itp. Warto również pamiętać, że szybka pożyczka to nie jedyny sposób na „podreperowanie” budżetu.
Autorka jest prawnikiem w kancelarii Rachelski i Wspólnicy
Podstawa prawna
1. Ustawa z 3 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (DzU 1964.16.93) 2. Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (DzU 2002.72.665) 3. Rozporządzenie Rady Ministrów z 4 grudnia 2008 r. w sprawie określenia wysokości odsetek ustawowych.
Chcemy, aby nasze artykuły były dla Ciebie interesujące i zawierały praktyczne informacje. Oddaj głos w naszej sondzie i zdradź nam, jakie tematy są dla Ciebie szczególnie ważne.