Źródło:Gazeta Małych i Średnich Przedsiębiorstw Data: 20 listopada 2008 Autor: Krzysztof Kurzeja Pełnomocnictwo Pełnomocnictwo – podobnie jak większość innych stosunków prawnych – nie trwa wiecznie. Zwykle udzielane jest na pewien czas czy tez do określonych spraw. Wygasa z chwilą upływu tego czasu czy wykonania celu pełnomocnictwa. Zdarza się, iz momentem przerywającym jego istnienie jest śmierć mocodawcy czy pełnomocnika. Ponadto należ) mieć na uwadze fakt, iż stosunek podstawowy często wywiera wpływ na wygaśnięcie pełnomocnictwa. Niektóre przyczyny wygaśnięcia pełnomocnictwa wynikają wprost z jego treści, inne z brzmienia przepisów ustanowionych przez ustawodawcę, a jeszcze inne z samej natury (ego stosunku. W chwili gdy wygasa pełnomocnictwo, wygasa upoważnienie do działania pełnomocnika do reprezentowania swojego mocodawcy. Szczególna cecha pełnomocnictwa Pomimo że pełnomocnictwo jest w zasadzie takim samym .stosunkiem prawnym jak każdy inny, to wykazuje pewne cechy specyficzne, właściwe tylko dla tego stosunku prawnego. Przejawem tej specyfiki pełnomocnictwa jest możliwość zachowania skuteczności upoważnienia pełnomocnika, pomimo że pełnomocnictwo wygasło (zasadniczo zniknęły wszelkie uprawnienia). Przykład takiego podtrzymania skuteczności pełnomocnictwa już po jego wygaśnięciu zawiera art. 105. kc, stanowiąc, iż czynność prawna dokonana przez pełnomocnika w granicach pierwotnego umocowania po wygaśnięciu umocowania jest czynnością ważną – chyba że druga strona wiedziała o wygaśnięciu pełnomocnictwa lub mogła z łatwością się o tym dowiedzieć. Zasada ta ma na celu ochronę zaufania osoby trzeciej do działania pełnomocnika i polega na obciążeniu mocodawcy ryzykiem jakie wiąże się z każdym udzieleniem pełnomocnictwa. Dla skuteczności dokonanej czynności bez znaczenia jest to, czy pełnomocnik był świadomy wygaśnięcia .swojego umocowania. Granicę ochrony osoby trzeciej stanowi stopień łatwości z jaką mogła ona pozyskać informację o wygaśnięciu pełnomocnictwa – nieświadomość braku umocowania nie może być konsekwencją niedbalstwa z jej strony. Upływ czasu, warunek i termin Pełnomocnictwo może wygasnąć wskutek upływu czasu, na jaki zostało udzielone. Go prawda przepisy nie stwierdzają w sposób wyraźny, iż upływ czasu może być przyczyną wygaśnięcia pełnomocnictwa, lecz wynika to z samego charakteru tej instytucji. Skoro bowiem pełnomocnik umocowany jest wolą mocodawcy i wola ta określa granice umocowania pełnomocnika, to osoba udzielająca pełnomocnictwa może swoim oświadczeniem woli udzielić go na pewien określony czas. Po upływie czasu określonego przez mocodawcę pełnomocnikowi nie będzie przysługiwała możliwość reprezentowania – nie będzie mógł działać w imieniu mocodawcy. Ponadto brak jest prawnego uregulowania, które zabraniałoby udzielenia pełnomocnictwa ograniczonego terminem czy też warunkiem, dlatego jest to dopuszczalne. Czy pełnomocnictwo można odwołać? Zgodnie z zasada sformułowaną w art. 101. § I. kc, pełnomocnictwo może być w każdym czasie odwołane. Oświadczenie o odwołaniu pełnomocnictwa może złożyć mocodawca. Czynność taka jest zatem jednostronną czynnością prawną. Odwołanie pełnomocnictwa może nastąpić w dowolnej formie, chyba że przepis szczególny lub umowa stanowią inaczej. Dowolność formy odwołania pełnomocnictwa jest dopuszczalna także, w sytuacji gdy dla jego udzielenia przepis wymagał formy szczególnej. Od zasady wyrażonej w art. 101. § 1. kc ustawodawca przewidział jednak wyjątek. Pełnomocnictwo, które zasadniczo jest zawsze odwołane, może stać się pełnomocnictwem nieodwołalnym, poprzez zrzeczenie się przez mocodawcę uprawnienia do odwołania go, z przyczyn uzasadnionych treścią stosunku prawnego będącego podstawą pełnomocnictwa. Śmierć pełnomocnika lub mocodawcy Zgodnie z postanowieniami art. 101. § 2. kc umocowanie do działania w cudzym imieniu wygasa wraz ze śmiercią pełnomocnika lub mocodawcy. Jednak ustawodawca pozwala na zawarcie w treści pełnomocnictwa zastrzeżenia, iż nic wygaśnie ono z chwilą śmierci mocodawcy lub pełnomocnika. Zastrzeżenie takie – podobnie jak ma to miejsce w przypadku ustanowienia pełnomocnictwa nieodwołalnego – musi znajdować swoje uzasadnienie w treści stosunku prawnego będącego podstawą pełnomocnictwa. Jako przykład można podać umowę zlecenia, która nie gaśnie z chwilą śmierci mocodawcy, chyba że strony postanowią inaczej. Takie przedłużenie stosunku zlecenia może być właśnie przyczyną uzasadniającą umieszczenie zastrzeżenia o niewygasalności pełnomocnictwa po śmierci zleceniodawcy. Zrzeczenie się pełnomocnictwa Pośród czynności prawnych prowadzących do unicestwienia stosunku pełnomocnictwa należy wymienić zrzeczenie się pełnomocnictwa przez pełnomocnika. Jest to jednostronna czynność prawna pełnomocnika, dzięki której uwalnia się on od upoważnienia do sporządzania czynności prawnych w imieniu mocodawcy i z bezpośrednim skutkiem dla niego. Oświadczenie o zrzeczeniu się umocowania pełnomocnik składa mocodawcy. Obowiązek zwrotu dokumentu pełnomocnictwa Po wygaśnięciu umocowania -jak stanowi art. 102. kc – pełnomocnik zobowiązań) jest do zwrotu mocodawcy dokumentu pełnomocnictwa. Jednak z racji tego, iż pełnomocnik może być zainteresowany posiadaniem dowodu na to, jaka była treść czy zakres udzielonego mu umocowania, może zadać od mocodawcy poświadczonego odpisu pełnomocnictwa. Na odpisie tego dokumentu powinno być zaznaczone wygaśnięcie umocowania. Mocodawca, wobec którego pełnomocnik nie wypełnia obowiązku zwrotu dokumentu, może dochodzić wykonania go na drodze sądowej, za pomocą powództwa o wydanie dokumentu pełnomocnictwa. Poświadczenia odpisu dokumentu pełnomocnictwa oraz zaznaczenia, iż umocowanie wygasło może dokonać sam reprezentowany. RACHELSKI & WSPÓLNICY Informacja o autorze| Krzysztof Kurzeja, Autor jest Aplikantem radcowskim w Rachelski i Wspólnicy Kancelaria Prawnicza
Chcemy, aby nasze artykuły były dla Ciebie interesujące i zawierały praktyczne informacje. Oddaj głos w naszej sondzie i zdradź nam, jakie tematy są dla Ciebie szczególnie ważne.