Bank odpowiada za rachunek klienta
Sprawa pracownicy lubelskiego oddziału Banku BPH, podejrzanej o kradzież co najmniej dwóch milionów złotych z kont klientów, wywołała dyskusję nad bezpieczeństwem transakcji bankowych i odpowiedzialnością banków.
Nasi czytelnicy pytają o swoje prawa, a także o obowiązki banków w sytuacji, gdy dochodzi do nieprawidłowości nie tylko w ramach zwykłych rachunków bankowych, ale również kont internetowych, wypłat z bankomatu czy oszustw dokonanych za pomocą karty kredytowej. Odpowiadamy również na wątpliwości dotyczące zachowania tajemnicy bankowej i ochrony danych osobowych, a także monitorowania przez bank dokonywanych operacji.
Nieprawdziwe saldo
Bankom zdarza się pobierać prowizje za operacje, które miały być wykonane bezpłatnie, lub źle naliczyć oprocentowanie. Nieprawidłowe wyliczenie odsetek wynika zwykle z błędów w obliczaniu tzw. dni efektywnych – liczba dni w roku bankowym może być niższa niż w kalendarzowym. W efekcie dochodzi do sytuacji, w których saldo rachunku bankowego jest inne, niż wynika to z wyliczeń klienta.
Posiadacz konta musi mieć możliwość zasięgnięcia informacji zarówno o saldzie rachunku, jak i przeprowadzonych w ramach konta operacjach. Klient ma więc prawo wiedzieć, z jakiego tytułu dokonane zostały wpłaty i wypłaty z jego konta, w tym pobierane przez bank opłaty i prowizje.
W przypadku umów zawieranych na czas nieoznaczony (np. o prowadzenie rachunków oszczędnościowo-rozliczeniowych) kodeks cywilny nakłada na banki obowiązek informowania klienta o każdej zmianie stanu rachunku bankowego. Dlatego bank musi co najmniej raz w miesiącu przesłać bezpłatny wyciąg, zawierający informacje o zmianach stanu konta i ustalenie salda. Bank jest zwolniony z takiego obowiązku tylko wtedy, gdy klient wyraził pisemną zgodę na inny sposób informowania go, np. na to, że będzie osobiście odbierał wyciągi w banku raz na 3 miesiące.
– Jeśli przyczyna niezgodności leży po stronie banku, środki są niezwłocznie zwracane na rachunek klienta – deklaruje Jacek Balcer z Banku BPH.
OPINIA
Marek Król, radca prawny z kancelarii White&Case, specjalizujący się w prawie bankowym
Z moich obserwacji wynika, że dość często dochodzi do sytuacji, w której stan rachunku jest inny, niż wynika to z wyliczeń klienta. Tego typu praktyki godzą częściej w klientów indywidualnych niż instytucjonalnych. Ci ostatni dokładnie sprawdzają saldo na rachunku i potrafią wyliczyć nieprawidłowo naliczone odsetki. Mają także większe możliwości negocjowania warunków oprocentowania środków gromadzonych na rachunkach bankowych.
Prawo bankowe nie przewiduje dla klienta żadnego szczególnego trybu dochodzenia swoich praw. Może on jedynie złożyć reklamację, a jeśli okaże się ona nieskuteczna – dochodzić swoich praw przed sądem cywilnym. Na to ostatnie rozwiązanie decydują się najczęściej przedsiębiorcy posiadający znaczne środki na rachunkach bankowych. Klienci indywidualni nie chcą angażować się w postępowanie sądowe przy stratach rzędu kilkudziesięciu złotych.
Błędna wypłata w bankomacie
Wypłata w bankomacie, choć wykonywana automatycznie, jest obarczona możliwością wystąpienia błędu. Może się zdarzyć, że bankomat nie wypłaci pieniędzy lub wyda kwotę niezgodną z żądaną, a zaksięgowana zostanie błędna suma. Klient w takiej sytuacji powinien zgłosić reklamację w terminie określonym w regulaminie – zazwyczaj od 14 do 30 dni od daty otrzymania wyciągu z wykazem operacji.
Warto w takiej sytuacji zachować potwierdzenie, bo część maszyn drukuje informację o tym, że została wypłacona kwota inna niż żądana. Brak wydruku nie jest jednak przeszkodą w wyjaśnieniu stanu faktycznego. Jeśli jednak zachowaliśmy potwierdzenie, bank może już w momencie jego składania wstępnie uznać reklamowaną kwotę na korzyść klienta.
OPINIA
Stanisław Rachelski, radca prawny, wspólnik w kancelarii Rachelski & Wspólnicy
W przypadku nieprawidłowej wypłaty z bankomatu bank powinien niezwłocznie rozpatrzyć reklamację posiadacza karty. Nie ma ustawowego terminu, w jakim powinien odpowiedzieć na reklamację – może on zostać określony w umowie o kartę płatniczą lub w regulaminie używania i udostępniania karty płatniczej. Ustawa o elektronicznych instrumentach płatniczych nie określa również procedury postępowania w razie zgłoszenia reklamacji przez posiadacza karty płatniczej. Sposób postępowania wynika z wewnętrznych regulacji banku lub z zawartej umowy o kartę płatniczą. Ustawodawca nie wskazał również zasad odpowiedzialności banku z tytułu nieprawidłowej wypłaty środków pieniężnych z bankomatu, kwestie te regulowane są poprzez akty wewnętrzne banku (regulaminy i umowę), dotyczące kart płatniczych. Akty te powinny określać, w jakich przypadkach bank uwzględnia reklamację.
