Nie mogło być zgody na przybicie

Teza: Osoba biorąca udział w licytacji nabiera uprawnienia dopiero po uprawomocnieniu się sądowego postanowienia o udzieleniu przybicia, gdyż dopiero wtedy zostaje określony nabywca
STAN FAKTYCZNY
Zakończyła się licytacja nieruchomości. Po ukończeniu przetargu sąd miał wydać postanowienie co do przybicia na rzecz licytanta, który zaoferował najwyższą cenę. Po zamknięciu przetargu, a przed wydaniem przez sąd postanowienia o przybiciu, postępowanie egzekucyjne zostało zawieszone na wniosek wierzyciela. Mimo to sąd rejonowy wydał postanowienie o udzieleniu przybicia, na które wpłynęło zażalenie do sądu okręgowego. Rozpoznając zażalenie, sąd okręgowy zwrócił się do Sądu Najwyższego o rozstrzygnięcie zagadnienia prawnego, czy w takiej sytuacji zawieszenie postępowania egzekucyjnego na wniosek wierzyciela stanowi przeszkodę w wydaniu postanowienia o udzieleniu przybicia. SN odniósł się do kwestii, czy po zamknięciu przetargu, a przed wydaniem postanowienia o przybiciu wierzyciel może złożyć skutecznie wniosek o zawieszenie postępowania egzekucyjnego. Uznał, że wierzyciel jest dysponentem postępowania egzekucyjnego i może decydować o zawieszeniu lub zakończeniu tego postępowania przez jego umorzenie. Jego uprawnienie do żądania zawieszenia postępowania egzekucyjnego nie jest więc niczym ograniczone i może z nim wystąpić na każdym etapie egzekucji. Momentem granicznym do uwzględnienia jego żądania jest wydanie postanowienia o udzieleniu przybicia. Dlatego zawieszenie postępowania egzekucyjnego na jego wniosek jest obligatoryjne i nie podlega kontroli ze strony organu egzekucyjnego. Organ musi postępowanie zawiesić nawet wówczas, gdy uważa, że nie jest to celowe i może przyczynić się do bezskuteczności egzekucji. Natomiast odmowa zawieszenia mogłaby zostać potraktowana jako działanie bezprawne. W okresie zawieszenia postępowania organ nie może podjąć żadnych czynności egzekucyjnych w stosunku do dłużnika i w stosunku do wierzyciela, nawet gdy wynikają z pozostających w mocy czynności egzekucyjnych. Po uprawomocnieniu się postanowienia o przybiciu w sposób pewny zostaje określony nabywca nieruchomości, który uzyskuje prawo do przysądzenia własności po wykonaniu warunków licytacyjnych, tzn. po złożeniu na rachunek depozytowy sądu ceny nabycia z potrąceniem rękojmi złożonej w gotówce. Zdaniem SN przybicie stanowi także stwierdzenie, że przetarg został przeprowadzony zgodnie z prawem. Natomiast nie sposób udzielić przybicia wówczas, gdy zostało już orzeczone umorzenie lub zawieszenie postępowania. Dlatego dopóki nie zostanie wydane postanowienie o przybiciu, licytant, który zaoferował najwyższą cenę, nie ma pewności, że uzyska status nabywcy. Uchwała Sądu Najwyższego z 25 listopada 2010 r., sygn. akt. III CZP 89/10.
***
Niekorzystne skutki wniosku o zawieszenie egzekucji Stanisław Rachelski radca prawny z kancelarii Rachelski i Wspólnicy Sąd Najwyższy wskazał, jakie skutki procesowe może wywołać wniosek wierzyciela o zawieszenie postępowania egzekucyjnego, złożony po zamknięciu przetargu, w którym wyłoniono zwycięzcę, czyli potencjalnego nabywcę nieruchomości należącej do dłużnika. Ponadto Sąd Najwyższy wyraźnie określił etap postępowania w sprawie dotyczącej egzekucji z nieruchomości, w którym taki wniosek wierzyciela jest jeszcze skuteczny. Jak wynika z tezy uchwały, skutki złożenia wniosku mogą okazać się niekorzystne dla zwycięzcy licytacji. Nawet jeżeli przetarg zostanie zamknięty, a w jego toku wyłoniony zwycięzca, to nie może on liczyć na szybkie wydanie postanowienia o przybiciu, które stanowi procesową gwarancję przeniesienia własności nieruchomości na zwycięskiego licytanta. Stanąć temu na przeszkodzie może wcześniejsze złożenie wniosku wierzyciela o zawieszenie postępowania egzekucyjnego. Sąd uznał, że takie uprawnienie wynika z konieczności realizacji zasady dyspozycyjności w procesie cywilnym i jej szczególnego znaczenia w procesie egzekucyjnym.