Źródło: Gazeta Prawna Data: 3 marca 2009 r. Autor: Stanisław Rachelski Wierzyciel skierował do komornika wniosek o wszczęcie egzekucji po trzech latach od wyroku, gdyż dłużnik wcześniej zwodził go co do zapłaty. Po dwóch latach komornik umorzył postępowanie z powodu oczywistej bezskuteczności egzekucji. Przez następne pięć lat dłużnik bogacił się, ale nadal nie płacił. Wierzyciel zagroził ponownym złożeniem wniosku o wszczęcie egzekucji. Czy dłużnik może powołać się zasadnie na przedawnienie?
Argumentacja dłużnika, iż w sprawie nastąpiło przedawnienie możliwości egzekwowania roszczenia, w sytuacji gdy przyczyną umorzenia była oczywista bezskuteczność egzekucji, nie jest zasadna. Złożenie bowiem przez wierzyciela wniosku o wszczęcie egzekucji przerywa bieg przedawnienia (por. wyrok SN z 10 października 2003 r. II CK 113/02, OSP 2004/11/141). Bieg przedawnienia przerwany na skutek wszczęcia egzekucji biegnie na nowo od daty prawomocnego umorzenia egzekucji (art. 823 i następne k.p.c.). Sytuacja będzie przedstawiała się odmiennie, gdy podstawą umorzenia był brak wniosku wierzyciela o podjęcie zawieszonego postępowania (art. 823 k.p.c.). Należy bowiem wziąć pod uwagę co następuje: Jak wskazuje art. 826 k.p.c. – umorzenie postępowania egzekucyjnego powoduje uchylenie dokonanych czynności egzekucyjnych, lecz nie pozbawia wierzyciela możności wszczęcia ponownej egzekucji, chyba że z innych przyczyn egzekucja jest niedopuszczalna (z zastrzeżeniem, że umorzenie nie może naruszać praw osób trzecich). Skutkiem umorzenia egzekucji jest rozpoczęcie 10-letniego biegu materialnoprawnego terminu przedawnienia (art. 125 k.c.). Zatem termin ten, w związku z wcześniejszym przerwaniem biegu przedawnienia wskutek wniosku o wszczęcie egzekucji, należy liczyć na nowo od daty umorzenia postępowania. Nie jest tak, jak chce dłużnik, że dla celów przedawnienia sumuje się wszystkie lata, począwszy od wydania wyroku, poprzez prowadzenie egzekucji, aż do ponownego wniosku o wszczęcie egzekucji. Jak już podkreśliłem, bieg przedawnienia nastąpił już wskutek wniesienia wniosku o wszczęcie egzekucji. W związku z tym należy pamiętać, że samo umorzenie postępowania przez komornika nie niweczy możliwości ponownego dochodzenia tej samej wierzytelności. W razie umorzenia w całości nie czyni się na tytule wykonawczym żadnej adnotacji i zwraca się go wierzycielowi. W razie umorzenia częściowego komornik czyni na tytule wykonawczym wzmiankę, że roszczenie zostało zaspokojone w oznaczonej części. Zwrot tytułu wykonawczego pozwala wierzycielowi ponownie wszcząć postępowanie o tę część świadczenia, która nie została wyegzekwowana w poprzednim postępowaniu. Przerwa biegu przedawnienia następuje w przypadku każdorazowego wniosku o wszczęcie egzekucji i liczy się od daty umorzenia postępowania. Teoretycznie rzecz ujmując, próby egzekucji mogą więc trwać do końca życia dłużnika (a nawet przejść na jego spadkobierców, jeśli nie chodzi o długi o charakterze ściśle osobistym). Inna sytuacja ma jednak miejsce wówczas, jeżeli przesłanką umorzenia egzekucji była bezczynność wierzyciela, który przez rok nie wystąpił z wnioskiem o podjęcie zawieszonego postępowania, wskutek czego nastąpiło jego umorzenie z mocy prawa (art. 823 k.p.c.). Umorzenie zawieszonego postępowania nie wywołuje bowiem skutków wzakresie przerwy biegu przedawnienia. Przepis art. 182 par. 2 k.p.c. stanowi wprost, iż umorzenie postępowania zawieszonego w I instancji nie pozbawia wprawdzie powoda prawa ponownego wytoczenia powództwa, jednak poprzedni pozew nie wywołuje żadnych skutków, jakie ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa. Jednocześnie Sąd Najwyższy w wyroku z 10 października 2003 r. (sygn. akt II CK 113/02, OSP 2004/11/14) wskazał, że do oceny skutków prawnych wniosku o wszczęcie egzekucji w razie jej umorzenia na podstawie art. 823 k.p.c. stosuje się odpowiednio art. 182 par. 2k.p.c. Wkonsekwencji – jeżeli wierzyciel wszczął egzekucję na podstawie tytułu wykonawczego, a następnie egzekucja ta została umorzona z powołaniem się na art. 823 k.p.c., to stosując woparciu o art. 13 par. 2 k.p.c. przepis art. 182 par. 2 k.p.c. należy uznać, iż wszczęcie postępowania egzekucyjnego nie może być traktowane jako przerwa biegu przedawnienia. W takim przypadku przedawnienie roszczeń należy więc liczyć tak, jakby nie nastąpiła przerwa wbiegu okresu przedawnienia. Wierzyciel, nie chcąc narazić się na skuteczny zarzut przedawnienia swoich roszczeń, powinien złożyć ponowny wniosek o wszczęcie egzekucji przed upływem okresu przedawnienia.*
Chcemy, aby nasze artykuły były dla Ciebie interesujące i zawierały praktyczne informacje. Oddaj głos w naszej sondzie i zdradź nam, jakie tematy są dla Ciebie szczególnie ważne.