Członkowie zarządu mogą odpowiadać za zobowiązania spółki jeszcze przed zakończeniem postępowania upadłościowego

Zgodnie z treścią art. 299 k.s.h., członkowie zarządu spółki z o.o. odpowiadają  za jej zobowiązania, jeśli egzekucja wobec spółki okaże się bezskuteczna. Nie oznacza to jednak, że roszczenia odszkodowawcze wobec członków zarządu spółki mogą być dochodzone dopiero po zakończeniu postępowania upadłościowego.  W ocenie Sądu Najwyższego (wyrok SN z dnia 25 marca 2015 r., II CSK 402/14), bezskuteczność egzekucji przeciwko spółce może zostać wykazana przez wierzyciela, za pomocą wszelkich środków dowodowych, również przed zakończeniem postepowania upadłościowego – w sytuacji, gdy jest już oczywiste, że egzekucja z majątku spółki nie doprowadzi do zaspokojenia wierzyciela.

W omawianym wyroku, SN zgadza się z przeważającym w orzecznictwie poglądem, iż bezskuteczność egzekucji musi odnosić się do całego majątku spółki, a nie tylko do jego części. Zaznacza jednak, że jeśli  z okoliczności sprawy z sposób niebudzący wątpliwości wynika, że spółka nie ma żadnego majątku, z którego wierzyciel mógłby uzyskać zaspokojenie, prowadzenie egzekucji przeciwko spółce nie jest potrzebne.

Ważny podkreślenia jest fakt, że na wierzycielu spoczywa jedynie obowiązek wykazania przesłanki bezskuteczności egzekucji wobec spółki, a nie wysokości doznanej wskutek tego szkody.  Występując z roszczeniem odszkodowawczym przeciw członkowi zarządu, wystarczy, że wierzyciel spółki przedłoży tytuł egzekucyjny stwierdzający zobowiązanie spółki istniejące w czasie pełnienia przez pozwanego funkcji członka zarządu i wykaże, że egzekucja wobec spółki okazuje się bezskuteczna. Jeżeli członek zarządu nie udowodni, że szkoda wierzyciela była niższa od niewyegzekwowanego od spółki zobowiązania, poniesie odpowiedzialność do wysokości tego zobowiązania. Z art. 299 § 1 k.s.h. wynika bowiem domniemanie szkody w wysokości niewyegzekwowanego od spółki zobowiązania.

Domniemany jest także związek przyczynowy między szkodą wierzyciela a niezłożeniem przez członka zarządu we właściwym czasie wniosku o ogłoszenie upadłości oraz jego zawinienie w tym względzie. W takiej sytuacji członek zarządu mógłby uwolnić się od odpowiedzialności, jeżeli udałoby mu się wykazać, że nawet gdyby postepowanie upadłościowe zostało wdrożone we właściwym czasie, to wierzyciel i tak nie uzyskałby w tym postępowaniu zaspokojenia swojej należności ze względu na brak wystarczającego majątku spółki.