Źródło: Gazeta Finasowa Data: 1 marca 2009 r. Autor: Dorota Żurowska Tajemnica bankowa to jeden z zasadniczych obowiązków każdego banku, to zagadnienie niezwykle obszerne, które jednocześnie budzi wielkie zainteresowanie. Dorota Żurowska – W Polsce obowiązek zachowania tajemnicy bankowej został sformułowany przez ustawodawcę w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (DzU 2002 r. Nr 72, poz. 665 ze zmianami).

Wymagana dyskrecja Zgodnie z treścią przepisu art. 104 ust. 1 Prawa bankowego obowiązek zachowania tajemnicy bankowej dotyczy banków, osób w nich zatrudnionych oraz osób, za których pośrednictwem bank wykonuje czynności bankowe. Dyskrecja polega na obowiązku zachowania w tajemnicy informacji dotyczących czynności bankowych i osób będących stroną umowy z bankiem, uzyskanych w czasie negocjacji oraz związanych z zawarciem umowy z bankiem i jej realizacją. Wyjątkiem są wiadomości, bez których ujawnienia nie jest możliwe należyte wykonanie zawartej przez bank umowy. Tajemnicą bankową objęte są także informacje dotyczące osób, które, nie będąc stroną umowy, dokonały czynności pozostających w związku z zawarciem takiej umowy.

Negocjacje to początek Obowiązek objęcia informacji tajemnicą bankową istnieje od chwili rozpoczęcia negocjacji z bankiem i przekazania bankowi przez klienta pierwszych informacji aż do czasu zakończenia okresu przechowywania przez bank tych informacji w każdej formie, w tym również elektronicznej. Jest to okres znacznie dłuższy niż okres obowiązywania umowy zawartej z bankiem. Wydaje się, że w świetle tak sformułowanej definicji tajemnicy bankowej nasze dane osobowe oraz informacje o naszych relacjach z bankiem nigdy nie wyjdą poza mury banku.

Czasem trzeba ujawnić Trzeba jednak wiedzieć, że ustawa prawo bankowe przewiduje szereg odstępstw od generalnej zasady (art. 104 ust. 2-6, art. 105-106c). Jest wiele instytucji i okoliczności przewidzianych przepisami wyżej wymienionej ustawy, w których bank jest uprawniony lub wręcz ma powinność ujawnienia informacji objętych tajemnica bankową. Spis instytucji, którym bank powinien udzielać informacji objętych tajemnicą bankową, jest długi. Należą do nich: inne banki, instytucje finansowe, Komisja Nadzoru Finansowego, Najwyższa Izba Kontroli, Bankowy Fundusz Gwarancyjny, Urząd Nadzoru nad Funduszami Emerytalnymi, Główny Urząd Ceł, Urząd Ochrony Państwa, Biuro Informacji Kredytowej i Generalny Inspektor Danych Osobowych, Komisja Papierów Wartościowych i Giełd, biegli rewidenci, wojsko i policja, prokuratorzy i sądy.

Klient musi wiedzieć Pamiętać należy, że ustawa precyzuje osoby i okoliczności, w jakich osoby te mogą uzyskać takie informacje, a także w jakich sytuacjach bank może odstąpić od zachowania tajemnicy bankowej. Warto dodać, że tajemnica bankowa nie obowiązuje wobec klienta, którego dotyczą informacje objęte tajemnicą. Ma on prawo nie tylko pełnego dostępu do danych dotyczących jego relacji z bankiem, ale również może on na piśmie upoważnić bank do przekazania określonych informacji wskazanej przez siebie osobie czy instytucji. Za bezprawne ujawnienie tajemnicy bankowej bank ponosi odpowiedzialność cywilną i karną.

U nas jak w UE Polska ustawa Prawo bankowe została w 2007 r. dostosowana do regulacji obowiązujących w Unii Europejskiej. Wobec tego należy spodziewać się, że co do zasady tajemnica bankowa jest w innych państwach Unii rozumiana podobnie i podlega tym samym rygorom. Zakres tajemnicy bankowej będzie się jednak zmieniał. Świadczą o tym choćby prowadzone w ostatnim okresie działania Komisji Europejskiej, która dążąc do większej współpracy administracyjnej krajów UE w egzekwowaniu podatków, domaga się od wszystkich krajów członkowskich, w tym Austrii, Luksemburga i Belgii, zmian w ich krajowych regulacjach. W Stanach Zjednoczonych głównym celem prawa bankowego jest nie tyle utrzymanie tajemnicy bankowej w odniesieniu do klientów, ale zapewnienie organom ścigania możliwości sprawnego działania w sprawach dotyczących przestępstw podatkowych. Czwarta poprawka Konstytucji, która mówi o ochronie obywateli przed nieuzasadnionym przeszukiwaniem ich domów, dokumentów, nie chroni obywateli USA przed „prześwietleniem” ich rachunków bankowych w przypadku przestępstw podatkowych. Są takie kraje jak Szwajcaria, Liechtenstein czy Singapur, w których tajemnica bankowa jest chroniona znacznie silniej niż państwach Unii Europejskiej. W Szwajcarii ustawa bankowa pochodzi z 1935 r., co niewątpliwie świadczy o stabilności systemu bankowego. Istota tajemnicy bankowej w tym kraju polega na zakazie informowania przez bank, jego pracowników, a także osoby sprawujące nadzór nad bankiem, osób trzecich o sytuacji finansowej klienta oraz o wszelkich dokonywanych z nim lub zamierzonych operacjach bankowych. Tajemnicą bankową objęte są wszystkie informacje, zarówno liczbowe, jak i opisowe dotyczące stosunków klienta z bankiem, a także informacje o samym kliencie, które pozyskał bank w trakcie współpracy z nim. Jednak obowiązek zachowania tajemnicy bankowej w Szwajcarii wynika z podstaw cywilnoprawnych, tj. z umowy zawartej między bankiem, a jego klientem. Co do zasady tylko klient może zwolnić bank z zachowania tajemnicy bankowej. Choć należy też dodać, że od tej zasady istnieją w prawie szwajcarskim wyjątki. Prawo do ochrony sfery prywatnej nie obowiązuje w szczególności wtedy, gdy toczy się postępowanie karne przeciwko danej osobie w związku z „praniem brudnych pieniędzy”, korupcją, ujawnieniem przez nią informacji poufnych dotyczących emitenta papierów wartościowych i oszustwami podatkowymi. Naruszenie tajemnicy bankowej w Szwajcarii jest traktowane jako przestępstwo ścigane z urzędu, nawet jeśli zostało popełnione nieumyślnie.

Autorka jest radcą prawnym w Kancelarii Prawniczej Rachelski&Wspólnicy

Chcemy, aby nasze artykuły były dla Ciebie interesujące i zawierały praktyczne informacje. Oddaj głos w naszej sondzie i zdradź nam, jakie tematy są dla Ciebie szczególnie ważne.