Źródło: Gazeta Finansowa Data: 12 grudnia 2008 r. Autor: Karolina Zając W dobie coraz szybciej rozwijającej się międzynarodowej wymiany handlowej, a także niestabilności zmian gospodarczych, istnienie systemu powiązań między przedsiębiorcami stało się nieuniknione. Karolina Zając – Tegoroczna Opinia Komitetu Regionów Unii Europejskiej (KR) z dnia 19 czerwca 2008 r. (DzU U. E/ C 2008 Nr 257, poz. 76) jednoznacznie wskazuje na potrzebę wprowadzenia jednolitej regulacji w tym zakresie. Pod-stawowym postulatem opinii KR jest ustanowienie grupy wysokiego szczebla ds. klastrów, która miałaby stworzyć swoiste lobby na rzecz wdrożenia ogólnych strategicznych ram systemu klastrów. Wspieranie konkurencyjności Klaster jako model organizacji polskiej przedsiębiorczości stał się elementem mającym duży wpływ na rozwój konkurencyjności polskich produktów na rynku wspólnotowym. Duże zainteresowanie tą tematyką w UE zaowocowało badaniami i analizą wpływu tej struktury na rozwój konkurencyjności przedsiębiorstw państw członkowskich. Koncepcja klastra stanowi bowiem zupełnie odmienny innowacyjny sposób myślenia o tworze-niu konkurencyjności gospodarki międzynarodowej. Klastry są obecne praktycznie we wszystkich sektorach gospodarki zarówno przemysłu, jak i usług; w sektorach nowych, technologii, jak i tradycyjnych.
Zaczęło się w latach 80. Wzrost świadomości pol-skich przedsiębiorców w tym zakresie datowany jest już na początek lat 80. Rozwój koncepcji klastra, jako recepty na rozwój konkurencyjności przedsiębiorstw, zaowocował wykształceniem się charakterystycznych modeli klastra, w zależności od uwypuklenia się szczególnych elementów cechujących poszczególne jego typy. Wszystkie koncepcje klastrów są skupione przede wszystkim na wykształceniu wysokiego stopnia specjalizacji współpracy i konkurencyjności. Działalność klastrów sprzyja nie tylko rozwojowi ekonomicznemu poszczególnych regionów, ale również stwarza warunki dla powsta-wania nowych miejsc pracy, a także często dzięki innowacyjności technologicznej jest obszarem koncentracji ośrodków naukowych.
Fundacja czy spółka
W kontekście klastrów funkcjonujących w polskich realiach gospodarczych należy również zwrócić uwagę na dostępne formy prawne rozpoczęcia działalności w ra-mach klastra. Przedsiębiorca może roz-począć tego rodzaju działalność, jako spółka z o.o., fundacja czy też stowarzyszenie prowadzące działalność gospodarczą albo na podsta-wie związku przedsiębiorców działających na podstawie umowy o współpracę między przedsiębiorcami i innymi jednostkami. W kontekście formy organizacyjno-prawnej klastra warto mieć również na uwadze regulujące tę kwestię przepisy antymonopolowe. Przyczyny błędów W Polsce dotychczas nie wprowadzono jeszcze jednolitej polityki mającej na celu wspieranie rozwoju klastrów ani na pozio-mie regionalnym, ani też krajowym. Wydaje się, że przyczyną takiego stanu rzeczy jest nieustanna zmiana zapatrywań na politykę gospodarczą państwa spowodowaną często zmianą stanowisk odpowiedzialnych w tym zakresie, a także brak jedno-litej koncepcji rozwoju pol-skiej przedsiębiorczości.
Grupy producentów
W ostatnich latach można jednak zaobserwować próby wspierania współpracy w niektórych sektorach gospodarki. Przykładem wsparcia tego rodzaju przedsiębiorczości jest ustawa o grupach producentów rolnych, która umożliwia uzyskanie pomocy finansowej producentom rol-nym tworzących taką grupę. Być może w Polsce w przeciwieństwie do wielu krajów UE nie przeprowadzono wystarczającej ilości badań, które pozwoliłyby ocenić w dostatecznym stopniu sytuację współpracy regionalnej pol-skich przedsiębiorców. Grupa ds. polityki klastrowej Przeprowadzenie analizy rozwoju konkurencyjności obszarów gospodarczych w kontekście wprowadzenia instrumentów polityki gospo-darczej mających na celu stymulowanie rozwoju klastrów, zgodnie z uwarunkowaniami poszczególnych regionów, by-łoby szansą na efektywniejsze działania. Być może powołana niedawno decyzją z dnia 22 października 2008 r. Komisji Europejskiej (DzU U. E/L 2008 Nr 288 poz. 7) europejska grupa ds. polityki klastrowej pozwoli na stworzenie owocnej współpracy w zakresie rozwoju klastrów zarówno na szczeblach krajowych jak i międzynarodowych. Autorka jest prawnikiem w Rachelski i Wspólnicy Kancelaria Prawnicza Najbardziej popularne typy klastra ze względu na inicjatorów: * model włoski – bez formalnej struktury, klaster inicjują firmy z danego sektora, występują silne związki i wysoki poziom tożsamości lokalnej, charakteryzuje się znacznym potencjałem innowacyjnym, dominacją małych i średnich przedsiębiorstw, dość wysoką specjalizacją, do bardziej popularnych klastrów tego typu należy Dolina Krzemowa (najbardziej znany klaster na świecie), * model duński – do cech charakterystycznych należy inicjatywa powstania, która pochodzi od czynników rządowych, występuje neutralny broker sieciowy, * model holenderski – charakteryzuje się aktywną postawą rządu, naciskiem na innowacje, dużą rolą ośrodka naukowego. W literaturze funkcjonuje wiele klasyfikacji i podziałów klastrów w zależności od intensywności ich poszczególnych elementów o charakterze lokalnym, krajowym czy też ocenianym z perspektywy stopnia innowacyjności technologicznej. Jednym z bardziej popularnych jest po-dział na klastry ze względu na fundament powiązania: * technologiczne oparte na badaniach naukowych i innowacyjności, często skupione wokół ośrodków naukowo- badawczych * tradycyjne nazywane również historycznymi. Klastry, oparte na know-how, ich powiązania technologiczne są ograniczone, natomiast fundamentem ich funkcjonowania jest tradycja, przekazywana od pokoleń receptura itp. Przykładem takich klastrów w Europie jest szwajcar-ski przemysł zegarmistrzowski czy też produkcja wina we francuskim regionie Bordeaux. Podstawa prawna: Decyzja Komisji Europejskiej z dnia 22 października 2008 r. ustanawiająca europejską grupę ds. polityki klastrowej (2008/824/WE) Ustawa o grupach producentów rolnych i ich związkach oraz zmianie innych ustaw, DzU z dnia 15 września 2000 (2000/88/983) Opinia Komitetu Regio-nów Unii Europejskiej z dnia 19 czerwca 2008 r. (2008/257/76 WE)
Chcemy, aby nasze artykuły były dla Ciebie interesujące i zawierały praktyczne informacje. Oddaj głos w naszej sondzie i zdradź nam, jakie tematy są dla Ciebie szczególnie ważne.
