4 lipca 2024
Wojciech Ostrowski
Czy opinia Rzecznika Generalnego TSUE wpłynie na decyzję w sprawie restrukturyzacji Getin Noble Bank?

Czy opinia Rzecznika Generalnego TSUE w sprawie zgodności z przepisami prawa krajowego i unijnego decyzji Bankowego Funduszu Gwarancyjnego o objęciu Getin Noble Bank S.A. przymusową restrukturyzacją wpłynie ostatecznie na decyzję TSUE w tej sprawie?
Jak wiemy przyjęta przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny (BFG) formuła restrukturyzacji Getin Noble Bank S.A. w upadłości, (dalej Getin Bank) a w szczególności sposób potraktowania takich grup wierzycieli banku, jak posiadacze kredytów frankowych, obligatariusze czy akcjonariusze od początku budziła wiele kontrowersji. Dotyczy to w szczególności tzw. „frankowiczów”, którzy nawet w przypadku uznania przez sąd zawartych przez nich umów kredytowych indeksowanych do CHF za nieważne, nie mają szans na odzyskanie w całości od syndyka dokonanych przez siebie nadpłat ponad kwotę wypłaconego przez bank kapitału kredytu.
Chcąc odzyskać swoje nadpłacone pieniądze „frankowicze” będą musieli poczekać na zakończenie postępowania upadłościowego i szukać zaspokojenia swoich roszczeń z masy upadłego banku, o ile zgłosili swoje wierzytelności do masy upadłości. Nic więc dziwnego, że frankowicze składali masowo skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na decyzję BFG z dnia 29 września 2022 r., w których zarzucają wspomnianej decyzji uchybienia proceduralne, w szczególności zaś to, że doszło w tym przypadku do konfliktu interesów, gdyż BFG pełnił w tym procesie jednocześnie kilka wykluczających się funkcji.
W związku z tym powstała wątpliwość czy BFG spełniał wymogi niezależności operacyjnej w procesie restrukturyzacji banku.
To właśnie przyjętej przez BFG formule restrukturyzacji Getin Banku, a także roli jaką odgrywał w tym procesie BFG przygląda się Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej na wniosek Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie (sygnatura C-188/23) . Chodzi o to, aby sprawdzić czy procedura ta była zgodna z przepisami unijnymi, w szczególności z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady UE nr 575/2013 z dnia 26/06/2013 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych oraz dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/36/UE z dnia 26/06/2013 r. w sprawie warunków dopuszczenia instytucji kredytowych do działalności oraz nadzoru ostrożnościowego nad instytucjami kredytowymi i firmami inwestycyjnymi. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, do którego trafiły liczne skargi na decyzję BFG w związku z restrukturyzacją Getin Bank, zadał cztery pytania prejudycjalne, nad którymi teraz pochyla się Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE). Jakkolwiek pytania warszawskiego sądu nie odnoszą się bezpośrednio do ochrony prawa konsumentów, gdyż dotyczą spraw proceduralnych oraz kwestii niezależności BFG w procesie restrukturyzacji, a co za tym idzie możliwości wystąpienia konfliktu interesów, to jednak przeniosły dyskusję związaną z restrukturyzacją Getin Bank z gruntu polskiego na szczebel unijny.
Klaudia Krzyżanowska
Opiekun Klienta
Ratuj swoje finanse! Nie trać czasu i zamów teraz BEZPŁATNĄ analizę umowy kredytowej i dowiedz się, jak możemy Ci pomóc.
Darmowa analiza umowy
Po wstępnej rozprawie, która miała miejsce 21 marca 2024 r., podczas której strony przedstawiły swoją argumentację, w dniu 13 czerwca 2024 roku swoje stanowisko w sprawie przedstawił Rzecznik Generalny TSUE. W swojej opinii Rzecznik Generalny ustosunkował się wyłącznie do dwóch pytań prejudycjalnych zadanych w dniu 26 stycznia 2023 r. przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (chodzi o pytania nr 3 i 4, pominął natomiast pytania nr 1 i nr 2 o charakterze administracyjno-sądowym). Opinia Rzecznika Generalnego TSUE z dnia 13 czerwca 2024 r. do sprawy C-118/23, nie jest do końca po myśli „frankowiczów” Getin Banku, gdyż oczekiwano bardziej konkretnego stanowiska.
Jakie stanowisko zajął Rzecznik Generalny TSUE do sprawy C-118/23?
Rzecznik Generalny nie stwierdził kategorycznie w swojej opinii, że BFG w chwili wydawania decyzji dotyczącej Getin Bank nie spełniał wymogów niezależności operacyjnej (rozumianej jak brak konfliktu pomiędzy funkcjami nadzorczyni BFG a funkcją gwaranta depozytów), to jednak wyraził w tym przedmiocie wątpliwość i zarekomendował odesłanie tego tematu do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie celem rozstrzygnięcia kwestii zgodności z prawem decyzji BFG z dnia 29 września 2022 roku w świetle prawa unijnego.
W swojej opinii Rzecznik stwierdził, że przepisy dyrektywy 2014/59/UE z dnia 15 maja 2014 r. ustanawiającej ramy na potrzeby prowadzenia działań naprawczych oraz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji w odniesieniu do instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych nie stoją na przeszkodzie temu, aby organ ds. restrukturyzacji pełnił jednocześnie kilka funkcji, ale jest to dopuszczalne tylko w sytuacjach wyjątkowych i tylko po spełnieniu określonych warunków. A takim warunkiem jest przyjęcie i opublikowanie przez państwo członkowskie (w tym przypadku Polskę) stosownych przepisów wewnętrznych zapewniających niezależność operacyjną i uniknięcie jakiegokolwiek konfliktu interesów między funkcjami nadzorczymi BFG przewidzianymi w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady UE nr 575/2013 i dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/36/UE a funkcjami przypisanymi organom ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji na mocy dyrektywy 2014/59/UE. Chodzi o to, czy w przypadku BFG, który w trakcie procesu restrukturyzacji Getin Bank pełnił jednocześnie trzy funkcje (organu ds. restrukturyzacji, instytucji gwarantującej depozyty oraz funkcję tymczasowego administratora) ta niezależność została zachowana. I właśnie ten aspekt, zdaniem Rzecznika Generalnego TSUE powinien zbadać sąd krajowy i ustalić czy takie przepisy zostały w Polsce wprowadzone, a jeśli tak to czy są odpowiednie do zapewnienia realizacji celów, o których mowa a art.3 ust.3 dyrektywy 2014/59/UE, a jeśli nie to sąd krajowy powinien wyciągnąć konsekwencje zgodnie z prawem krajowym za brak przyjęcia lub opublikowania tych przepisów. Jednym słowem Rzecznik Generalny sugeruje, aby TSUE odesłał sprawę na „nasze podwórko”, i aby to Wojewódzki Sąd Administracyjny ustalił czy rola, jaką pełnił BFG w procesie restrukturyzacji Getin Bank była zgodna z przepisami unijnymi oraz to czy polski regulator zrobił wszystko, aby tak było.
Opinia Rzecznika Generalnego to jeszcze nie wyrok TSUE, ale z praktyki wiadomo, że w ponad 90% przypadków przekłada się ona na późniejsze stanowisko TSUE.
Czego można się spodziewać po decyzji Rzecznika Generalnego?
Oczywiście TSUE nie jest formalnie związany opinią Rzecznika i nie można dziś wykluczyć, że skład orzekający TSUE zajmie inne stanowisko uznając, że doszło jednak do naruszenia przepisów unijnych dotyczących niezależności organu ds. przymusowej restrukturyzacji w przypadku Getin Bank. W takim przypadku Wojewódzki Sąd Administracyjny miałby podstawy do stwierdzenia, że decyzja BFG o objęciu Getin Bank przymusową restrukturyzacją został wydana z naruszeniem prawa. Takie zaś stanowisko, o ile zostanie następnie podtrzymane przez Naczelny Sąd Administracyjny, otworzyłoby dopiero „frankowiczom” furtkę do kierowania ewentualnych roszczeń odszkodowawczych wobec Skarbu Państwa. W tej chwili jednak nie ma sensu wybiegać w przyszłość ani spekulować na temat możliwego rozstrzygnięcia, tylko należy poczekać na wyrok TSUE w sprawie C-118/23. Należy się spodziewać że wyrok TSUE w powyższej sprawie zapadnie jeszcze w tym roku.
Autor wpisu oraz Mistrz prawa na stronie rachelski.pl

Wojciech Ostrowski
Wspólnik zarządzający
Prawnik biznesowy od 1986 roku, mediator przy Sądzie Okręgowym w Warszawie. Lubi dzielić się wiedzą. Ekspert w zakresie uwalniania od toksycznych kredytów. Specjalizuje się w problematyce związanej z inwestycjami kapitałowymi, obrotem papierami wartościowymi, restrukturyzacją podmiotów gospodarczych. Znawca problemów prawa bankowego i handlowego oraz zagadnień z zakresu prawa pracy. Wieloletni pracownik sektora bankowego.