Klauzule abuzywne w umowach kredytowych – na czym polegają?

Co to jest klauzula abuzywna? Definicja

Pojęcie niedozwolonych postanowień umownych (inaczej klauzule abuzywnych) zostało uregulowane w art. 3851 § 1 Kodeksy Cywilnego. Zgodnie z powyższym przepisem konsumenta nie wiążą te postanowienia umowy, które nie zostały z nim indywidualnie uzgodnione, kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco naruszają jego interesy. Aby można było mówić o klauzuli abuzywnej wszystkie powyższe przesłanki muszą występować łącznie.

Za nie uzgodnione indywidualnie uznaje się te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu.
W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta.

Klauzula abuzywna a kredyty frankowe

Tak właśnie było w przypadku umów kredytowych dotyczących kredytu w CHF. Bank przygotowywał Umowę Kredytową w formie gotowego wzorca umowy. Wzorzec ten był tworzony jednostronnie przez Bank, bez negocjacji treści zapisów z kontrahentem. Nawet gdy klienci zgłaszali pewne zastrzeżenia co do treści zapisów w Umowie Kredytowej, pracownicy Banku podnosili argument, że Umowy z Bankiem nie można zmieniać. W rzeczywistości jednak każdą umowę można, a nawet powinno się  negocjować.

Banki wykorzystywały swoją pozycję, znajomość przepisów oraz bardzo często niewiedzę potencjalnych kredytobiorców i przedstawiły oferty zabezpieczające jedynie interesy Banku. W konsekwencji Kredytobiorcy stawali przed wyborem: podpisać umowę w zaproponowanej przez Bank formie lub zrezygnować z kredytu. Podpisane przez Kredytobiorców umowy kredytu były korzystne jedynie dla Banku i powodowały, że Kredytobiorcy stawali się posiadaczami niespłacalnych kredytów w walutach obcych. Kredyty te były poddawane podwójnej waloryzacji, w dodatku w oparciu o wewnętrzne kursy Banków, które rażąco odbiegały od kursu rynkowego.

Kogo dotyczą klauzule abuzywne?

Klauzule abuzywne nie wiążą kontrahenta, jednakże strony są związane umową w pozostałym zakresie. W przypadku Umów Kredytowych, wyeliminowanie klauzul abuzywnych z Umowy Kredytowej sprawia, że cała istota umowy zostaje naruszona, a więc taka umowa może zostać uznana przez sąd za nieważną.

Umowa ma klauzule abuzywne – co to oznacza?

W Kancelarii Rachelski & Wspólnicy analitycy codziennie dokonują analiz prawnych Umów Kredytowych i sprawdzają zawarte w nich zapisy pod kątem zgodności z przepisami. Jeżeli  w Umowie Kredytowej znajdują się klauzule abuzywne, stanowi to podstawę do tego, aby wytoczyć Bankowi powództwo. Klauzule abuzywne, które znajdują się w Umowach Kredytowych związane są między innymi z mechanizmem waloryzacji, a skoro postanowienia te nie wiążą, oznacza to, że bank wykorzystując ten mechanizm pobierał od Kredytobiorców kwoty bez podstawy prawnej.

Przykłady klauzul abuzywnych kredytów walutowych

Listę klauzul abuzywnych kredytów walutowych mogą Państwo znaleźć pod linkiem: https://rf.gov.pl/wp-content/uploads/2021/06/Mapa-Klauzul-aktualizacja-na-07.06.2021.pdf

Sprawdź również:
Pomoc frankowiczom
Kredyty frankowe – wyroki

Autor: Oliwia Grzelak, Młodszy Prawnik w Kancelarii Rachelski i Wspólnicy.