Frankowicze górą ! Sąd Najwyższy przesądził o  prawie zatrzymania banków w umowach kredytu.

Na temat stosowania przez banki prawa zatrzymania, o którym mowa w art. 497 k.c. w związku z art. 496 k.c., wypowiadano się już wielokrotnie. Jak wiadomo, prawo to pozwala pozwanemu, a jednocześnie zobowiązanemu przez sąd w wyroku do zapłaty, tymczasowo wstrzymać się z wykonaniem swojego świadczenia, dopóki druga strona nie wykona swojego zobowiązania. W sprawach frankowych chodziło o sytuację, w której konsument miałby zaoferować bankowi zwrot udzielonego mu kredytu lub zabezpieczyć roszczenie o zwrot tej kwoty. W sporach z tzw. frankowiczami banki niejednokrotnie wykorzystywały tę instytucję jako sposób na unikanie pełnego rozliczenia się z kredytobiorcą w przypadku uznania przez sąd umowy za nieważną.

Chodziło o sytuację, w której banki korzystały z prawa zatrzymania jedynie w celu ograniczenia konsumentowi prawa do odsetek za opóźnienie, liczonych od momentu wezwania do zapłaty. W tej sprawie po raz pierwszy wypowiedział się TSUE w wyroku z dnia 14 grudnia 2023 r. (sygn. C-28/22). W swoim stanowisku TSUE jasno stwierdził, że przepisy Dyrektywy 93/13 w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich stoją na przeszkodzie takiej wykładni prawa krajowego, która umożliwia bankowi zastosowanie prawa zatrzymania, jeśli prowadziłoby to do ograniczenia prawa konsumenta do odsetek ustawowych za opóźnienie, liczonych od dnia wezwania do zapłaty.

Następnie, w postanowieniu z dnia 8 maja 2024 r. (sygn. C-424/22), TSUE ugruntował swoje dotychczasowe stanowisko, stwierdzając, że uwzględnienie zarzutu zatrzymania zgłoszonego przez bank – w sytuacji, gdy ma on na celu uniemożliwienie konsumentowi otrzymania zasądzonych w wyroku świadczeń – jest niezgodne z przepisami Dyrektywy 93/13.

ostatnich dniach sprawę ostatecznie potwierdził Sąd Najwyższy, który w składzie 7 sędziów podjął w dniu 5 marca 2025 r. uchwałę (sygn. III CZP 37/24). W jej treści znalazło się jednoznaczne stwierdzenie:

„W razie dochodzenia od banku zwrotu świadczenia spełnionego na podstawie umowy kredytu, która okazała się niewiążąca, bankowi nie przysługuje prawo zatrzymania na podstawie art. 497 k.c. w związku z art. 496 k.c.”Powyższa uchwała stanowi w pewnym sensie kontynuację dotychczasowej linii orzeczniczej Sądu Najwyższego, zapoczątkowanej m.in. uchwałą III CZP 31/23 z dnia 19 czerwca 2024 r.. Należy mieć nadzieję, że to rozstrzygnięcie definitywnie kończy dyskusję na temat uprawnienia banków do korzystania z prawa zatrzymania w przypadku umów kredytowych.