Bankom nie przysługuje wynagrodzenie za korzystanie z kapitału

23 grudnia 2019 r. Rzecznik Finansowy przedstawił tzw. istotny pogląd w najgłośniejszej w Polsce sprawie z powództwa frankowiczów. W wydanym oświadczeniu rzecznik odniósł się do sprawy z powództwa państwa Dziubaków przeciwko Raiffeisen Bank International AG, która była również przedmiotem postępowania przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Istotny pogląd rozprawia się z żądaniem przez bank „wynagrodzenia za korzystanie z kapitału” oraz odsetek za opóźnienie liczonych od dnia następnego po dniu przekazania kwoty kredytu.

Zgodnie z oświadczeniem „po unieważnieniu przez sąd umowy kredytu z uwagi na brak możliwości jej wykonywania po usunięciu z jej treści niedozwolonych postanowień umownych lub stwierdzeniu przez sąd nieważności umowy w oparciu o przepis art. 58 § 1 kodeksu cywilnego w zw. z art. 69 prawa bankowego żądanie przez bank „wynagrodzenia za korzystanie z kapitału”, jak również odsetek za opóźnienie liczonych od dnia następnego po dniu przekazania kwoty kredytu lub nieruchomości na zasadzie surogacji, jest nie tylko sprzeczne celami Dyrektywy 93/13 i udzielonej konsumentowi na jej podstawie ochronie, ale również nie znajduje oparcia w przepisach prawa krajowego w szczególności w art. 410 w zw. z art. 405 i 406 kodeksu cywilnego”.

W ocenie rzecznika ewentualne uwzględnienie żądania „wynagrodzenia za korzystanie z kapitału” doprowadziłoby do takiej sytuacji prawnej i ekonomicznej, w której bank stosujący niedozwolone postanowienia umowne uzyskałby większą korzyść niż z wykonania umowy zawierającej klauzule abuzywne. Ponadto taki podmiot nie odniósłby żadnych znacznych negatywnych skutków związanych ze stosowaniem niedozwolonych klauzul. Podsumowując, nie jest więc, w ocenie rzecznika, możliwe dochodzenie wspomnianego „wynagrodzenia”. Należy o tym pamiętać przy podejmowaniu decyzji o skierowaniu do sądu przeciwko bankowi powództwa, gdyż banki starają się odstraszyć kredytobiorców takim dodatkowym kosztem.

Jak wskazuje Rzecznik Finansowy, w przypadku unieważnienia przez sąd umowy kredytu z powodu braku możliwości dalszego jej wykonywania lub stwierdzeniu przez sąd nieważności umowy kredytu w oparciu o art. 58 § 1 kodeksu cywilnego w zw. z art. 69 prawa bankowego, strony będą zobowiązane do wzajemnego rozliczenia. Bank będzie mógł dochodzić zwrotu kwoty odpowiadającej wartości wypłaconej z tytułu umowy kredytu kwoty kapitału, natomiast kredytobiorcy będą mogli dochodzić m.in. zwrotu sumy pieniężnej odpowiadającej sumie wpłaconych kwot (m. in. suma rat kapitałowo-odsetkowych, prowizja, opłaty dodatkowe).

Domaganie się przez banki „wynagrodzenia za korzystanie z kapitału” według rzecznika nie znajduje podstawy w Dyrektywie 93/13, a co więcej jest sprzeczne z jej celami. Ponadto przepisy kodeksu cywilnego dotyczące bezpodstawnego wzbogacenia, w szczególności świadczenia nienależnego, nie mogą stanowić podstawy do takiego żądania. Warto zaznaczyć, że jest to także zgodne z dotychczasowym orzecznictwem Sądu Najwyższego. W podobnym tonie pod koniec grudnia 2019 roku wypowiedział się także Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumenta. Zgodnie ze stanowiskiem urzędu „bankowi nie przysługuje uprawnienie do żądania wynagrodzenia za korzystanie z kapitału oraz odsetek, gdy sąd unieważni umowę o kredyt hipoteczny wyrażony w walucie obcej”.

Potrzebujesz pomocy przy kredycie w CHF?

Zgłoś się do nas – pomożemy Ci!

+22 438 94 03 lub napisz: [email protected]