Przekształcenie spółki? Teraz jest łatwiej

Rozpoczynając działalność gospodarczą i decydując się na wybór określonego typu spółki prawa handlowego nie zawsze wiemy, czy akurat ta forma spółki będzie adekwatna do skali naszego przedsięwzięcia, czy w trakcie prowadzonej działalności ustawodawca nie zmieni na tyle przepisów prawa, że prowadzenie przez nas działalności w wybranej formie stanie się nieopłacalne.

Z taką sytuacją mieliśmy kiedyś do czynienia w przypadku  spółki komandytowo akcyjnej , która pomimo tego, że jest spółką osobową, w zakresie opodatkowania podatkiem dochodowym  została potraktowana, jak osoba prawna. Dziś z kolei takim wyzwaniem dla osób prowadzących działalność w formie spółki akcyjnej, czy też komandytowo akcyjnej jest sprawa dematerializacji akcji, a co za tym idzie dodatkowych kosztów z tym związanych.

W takim przypadku właściciele stawali przed dylematem, czy zlikwidować spółkę (co jest procesem długotrwałym i  niekorzystnym wizerunkowo), czy też przekształcić dotychczasową formę prowadzonej działalności w inną, bardziej optymalną pod względem podatkowy i kosztowym spółkę.

Zgodnie z art. 551 § 1 kodeksu spółek handlowych spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa, spółka komandytowo akcyjna, spółka z ograniczoną odpowiedzialności, spółka akcyjna, a także docelowo prosta spółka akcyjna (spółka przekształcana), może być przekształcona w inną spółkę handlową (spółkę przekształconą). Przepisy kodeksu spółek handlowych dopuszczają również możliwość przekształcenia spółki cywilnej w spółkę prawa handlowego, a także przekształcenie przedsiębiorcy (jednoosobowej działalności gospodarczej) w jednoosobową spółkę kapitałową. Zalety przekształcenia są ewidentne, gdyż jednej strony umożliwiają uzyskanie zakładanej optymalizacji, a z drugiej strony zapewniają ciągłość prowadzonej działalności.

Spółka przekształcana staje się bowiem z chwilą wpisu do rejestru przekształcenia – spółką przekształconą. Jednocześnie spółka przekształcona zachowuje wszystkie swoje zezwolenia, koncesje i ulgi, które zostały przyznane spółce przed jej przekształceniem , chyba że ustawa lub decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji albo ulgi stanowi inaczej (tzw. sukcesja uniwersalna).

Proces przekształcenia spółki jest procesem czasochłonnym i kosztownym, a punktem wyjścia jest zawsze przygotowanie planu przekształcenia.

Jeszcze do nie dawna nieodzownym elementem procesu przekształcenia, było ( poza nielicznymi przypadkami np. przekształcenia spółki jawnej lub spółki cywilnie w inną spółkę osobową) obligatoryjne badanie tego planu przez biegłego rewidenta w zakresie poprawności i rzetelności. Biegłego rewidenta wyznaczał na wniosek spółki sąd rejestrowy. Biegły rewident w terminie wyznaczonym przez sąd, nie dłuższym jednak niż dwa miesiące zobowiązany był sporządzić opinię i złożyć ją sądowi rejestrowemu oraz przekształcanej spółce – jak łatwo się domyśleć etap ten był przysłowiową „piętą Achillesową” procesu przekształcenia, ponieważ wymagał wystąpienia do sądu rejestrowego i oczekiwania na wydanie przez sąd stosownego postanowienia, co niejednokrotnie wydłużało proces.

Dodatkowo badanie planu przekształcenia przez biegłego rewidenta dokonywane było za wynagrodzeniem, wpływało to też na koszty całego procesu.

 Począwszy od 1 marca 2020 r. weszły w życie przepisy ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy Kodeks spółek handlowych oraz innych ustaw Dz.U poz. 1655 ze zm.) , które w zdecydowany sposób uprościły  i obniżyły koszty procesu przekształcenia.

Zgodnie z nowymi przepisami obowiązek poddania planu przekształcenia badaniu przez biegłego rewidenta, został ograniczony do kilku przypadków.

Stosownie do nowego brzmienia art. 559 § 1 kodeksu spółek handlowych jedynie plan przekształcenia w spółkę akcyjną zakłada poddaniu badaniu przez biegłego rewidenta w zakresie poprawności i rzetelności oraz w celu ustalenia, czy wycena składników majątku (aktywów i pasywów) spółki przekształcanej jest rzetelna.

Przekształcenie w inną spółkę prawa handlowego nie wymaga już, co do zasady sporządzenia opinii przez biegłego rewidenta odnośnie planu przekształcenia, za wyjątkiem przekształcenia jednoosobowej działalności gospodarczej w jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością (art.584 § 1 ksh), a także w przypadku przekształcenia spółki jawnej w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością gdzie art. 572 ksh nadal wymaga poddania wyceny aktywów i pasywów spółki przekształcanej badaniu biegłego rewidenta.

Jeśli chodzi o dalsze ułatwienia w procesie przekształcenia należy wskazać  na zniesienie wymogu dokonywania odrębnej czynności w postaci zawarcia umowy lub podpisania statutu spółki przekształconej.

Do tej pory oprócz podjęcia samej uchwały w sprawie przekształcenia, należało dokonać odrębnej czynności w postaci podpisania umowy spółki albo podpisania statutu spółki przekształconej. Od 1 marca 2020 r. zgodnie z nowym brzmieniem art. 563 § 2 ksh – podjęcie uchwały o przekształceniu zastępuje zawarcie umowy spółki albo zawiązanie przekształconej spółki akcyjnej oraz powołanie organów spółki przekształconej. Również z dniem 1 marca 2020 r. zniesiono wymóg wzywania wspólników do złożenia oświadczeń o uczestnictwie w spółce przekształconej (art. 564 ksh został uchylony), co przedłużało ten proces. Zniesiony został też obowiązek wypłat na rzecz wspólników, którzy nie złożyli oświadczenia o uczestnictwie w spółce przekształconej (art. 565 ksh został uchylony), co jest konsekwencją wykreślenia obowiązku umieszczania w uchwale o przekształceniu informacji na temat wysokości kwoty przeznaczonej na wypłatę dla wspólników nieuczestniczących w spółce przekształcanej, która nie mogła przekraczać 10% wartości bilansowej majątku spółki.

Uchylono również możliwość zgłaszania przez wspólnika zastrzeżeń co do rzetelności wyceny wartości udziałów lub akcji, przyjętej w planie przekształcenia i żądania ponownej wycen wartości bilansowej jego udziałów albo akcji.

Wszystkie te działania należy uznać za wskazane. Wpłyną one bowiem zarówno na odformalizowanie procesu przekształcenia, a co z tym idzie jego skrócenie. Ponadto,  powyższe zmiany wiążą się ze znacznym obniżeniem kosztów przekształcenia  dla przedsiębiorców.

Artykuł przygotował Wojciech Ostrowski Radca Prawny – Wspólnik; Rachelski i Wspólnicy Kancelaria Prawna