Popadnięcie w długi nie musi oznaczać bankructwa i wylądowania „na bruku”. Jedną z dróg do uwolnienia się od zadłużenia wobec wierzycieli jest instytucja upadłości konsumenckiej. Jednak jakie korzyści osiąga osoba, która zdecyduje się złożyć wniosek o upadłość konsumencką?
Upadłość konsumencka – czym jest? Definicja
Upadłość konsumencka, znana również jako postępowanie upadłościowe konsumenckie, to proces, w którym osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej (tzw. konsument) zbywa swoje aktywa w celu spłacenia swoich zobowiązań, a jeśli dług nie zostanie całkowicie spłacony, zostaje on umorzony przez sąd.
W Polsce, upadłość konsumencka jest uregulowana ustawą z dnia 20 marca 2015 r. o upadłości konsumenckiej (Dz.U. 2015 poz. 978). Aby móc ubiegać się o upadłość konsumencką, osoba musi spełnić określone warunki, takie jak:
- Nieprowadzenie działalności gospodarczej – osoba, która jest przedsiębiorcą i prowadzi działalność gospodarczą, nie może skorzystać z postępowania upadłościowego konsumenckiego.
- Stały pobyt w Polsce – osoba musi posiadać stały pobyt na terenie Polski.
- Sytuacja finansowa – osoba musi wykazać, że nie jest w stanie spłacić swoich zobowiązań wobec wierzycieli.
- Wymagane dokumenty – osoba musi dostarczyć wymagane dokumenty, takie jak spis wierzytelności, oświadczenie o wysokości swoich dochodów i majątku oraz informacje dotyczące swojego długu.
W postępowaniu upadłościowym konsumenckim, osoba składa wniosek do sądu o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Sąd rozpatruje wniosek i jeśli zostanie on przyjęty, wydaje postanowienie o ogłoszeniu upadłości. Wtedy zostaje powołany syndyk, który zajmuje się likwidacją aktywów dłużnika i spłatą wierzycieli. Wierzyciele mają określony czas na zgłoszenie swoich roszczeń.
Jeśli po zbyciu aktywów przez syndyka, pozostaje nadal dług, to zostaje on umorzony przez sąd. W ten sposób, dłużnik otrzymuje szansę na odnowienie swojej sytuacji finansowej, a wierzyciele otrzymują częściowe zaspokojenie swoich roszczeń.
Warto zaznaczyć, że upadłość konsumencka nie jest rozwiązaniem dla każdego przypadku zadłużenia. To ostateczność i powinna być rozważana tylko wtedy, gdy nie ma innej możliwości spłaty długu. Dodatkowo, postępowanie upadłościowe konsumenckie ma również swoje ograniczenia, a na przykład nie obejmuje spłaty długów alimentacyjnych, karnych czy podatkowych.
Co jest głównym zadaniem upadłości konsumenckiej?
Na wstępie wspomnieć należy, iż głównym zadaniem upadłości konsumenckiej jest oddłużenie wnioskodawcy, a nie spłata wierzycieli. Upadły, składając odpowiedni wniosek do sądu, powinien mieć na uwadze, że celem omawianej instytucji nie będzie całkowite pozbawienie go majątku i środków do życia, lecz zapewnienie mu powrotu do normalnego funkcjonowania w społeczeństwie. W praktyce oznacza to szereg udogodnień, dzięki którym ogłoszenie upadłości konsumenckiej nie musi równać się „finansowemu samobójstwu”.
- Po pierwsze, osoba składająca wniosek o upadłość nie zostanie bez dachu nad głową, gdy jej mieszkanie wejdzie w masę upadłości. Sąd w takiej sytuacji wydzieli upadłemu kwotę odpowiadającą przeciętnemu czynszowi najmu w tej samej lub sąsiedniej miejscowości za okres od 12 do 24 miesięcy.
- Co więcej, ogłoszenie upadłości konsumenckiej nie wiąże się z utratą chociażby ubrań lub żywności, czyli przedmiotów pierwszej potrzeby, bez których upadły miałby znacznie utrudnione życie. Istnieje także szansa, iż w masę upadłości nie wejdzie nasz samochód, o ile sąd weźmie pod uwagę fakt, że np. pojazd jest nam potrzebny do pracy. Innymi słowy, upadły może swobodnie rozporządzać majątkiem, który nie wszedł do masy upadłości i nie jest zarządzany przez syndyka.
- Warto zaakcentować, że sąd może wyznaczyć maksymalnie 36-miesięczny okres planu spłat wierzycieli. W tym okresie nie jest spłacany cały dług upadłego, lecz tylko jego część, którą konsument jest w stanie pokryć ze spieniężonego majątku. Ponadto, sąd bierze pod uwagę możliwości finansowe i sytuacją osobistą upadłego. Dlatego też nie dojdzie do zdarzenia, kiedy zostanie ustalony plan spłat zobowiązań wobec wierzycieli, których upadły nie jest w stanie pokryć z wyznaczonej masy upadłości.
- Trwała przeszkoda (choroba lub utrata pracy) po stronie upadłego, uniemożliwiająca mu realizowanie planu spłat, nie sprawia, że upadły nie będzie mógł dalej oddłużać się na zasadach przewidzianych dla instytucji upadłości konsumenckiej. Plan spłaty (po wysłuchaniu wierzycieli) może zostać przedłużony o maksymalnie 18 miesięcy. W niektórych sytuacjach sąd może nawet uchylić plan spłat i umorzyć niewykonane zobowiązania upadłego.
- Podczas obowiązującego okresu planu spłat wierzycieli, nie zostanie zabrane nam całe wynagrodzenie za pracę, ale tylko jego część. Pozostała kwota ma zapewnić utrzymanie zarówno upadłemu, jak i jego najbliższym członkom rodziny.
- W przypadku gdy sytuacja osobista dłużnika w oczywisty sposób uniemożliwia mu dokonanie spłaty długów, sąd może umorzyć zobowiązania upadłego bez ustalania planu spłat.
- Ogłoszenie upadłości konsumenckiej sprawia, że zawieszeniu ulegają postępowania windykacyjne, sądowe, przedsądowe oraz egzekucyjne toczone przeciwko upadłemu. Ponadto, z chwilą uprawomocnienia się postanowienia o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej zostaje umorzone postępowanie egzekucyjne. Co za tym idzie, koszty postępowania egzekucyjne zostaną włączone do planu spłat, więc ich pokrycie będzie podlegało zasadom ustalonym przez sąd w planie spłat.
- Koszty postępowania sądowego wynoszą tylko 30 złotych. Kwota ta służy na opłacanie wniosku składanego do właściwego sądu. Pozostałe koszty zostaną pokryte z wyznaczonej masy upadłości.
- Przepisy prawa upadłościowego przewidują również możliwość zawarcia układu pomiędzy dłużnikiem a wierzycielami. Ugoda z wierzycielami zostanie zawarta tylko wtedy, gdy wyrazi na to zgodę sam upadły. Rozwiązanie to jest o tyle wygodne, że uwzględnione zostaną interesy obu stron.
- Gdy zostaną umorzone niespłacone zobowiązania upadłego, wtedy sąd rejestrowy z urzędu dokonuje wykreślenia takiej osoby z rejestru dłużników niewypłacalnych. Nadto, gdy zostanie złożony odpowiedni wniosek, dane dłużnika muszą zostać usunięte z rejestrów prowadzonych przez biura informacji gospodarczej.
Jak widać złożenie wniosku o upadłość konsumencką nie oznacza utraty całego majątku oraz pozbawienie podstawowych środków do życia. Ustawodawca przewidział gamę ułatwień dla zadłużonych osób, dzięki którym oddłużanie się nie prowadzi przez wyboistą drogę. Ogłoszenie upadłości konsumenckiej jest więc szansą na uwolnienie się od ciążących zobowiązań pieniężnych.
Adam Jaworski
Aplikant radcowski, Kancelaria Rachelski i Wspólnicy
Autor wpisu oraz Mistrz prawa na stronie rachelski.pl
Anna Domin
DYREKTOR MARKETINGU
Filozof, Absolwentka Wydziału Nauk Społecznych, Instytut Filozofii na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu. Posiada 15-letnie doświadczenie w zakresie kreowanie wizerunku w oparciu o strategię marketingową 360, Specjalizuje się w obszarach związanych z marketingiem i PR, budowaniem doświadczania z marką i kreowaniem efektywnej komunikacji z rynkiem. Jej publikacje ukazywały się na łamach takich tytułów jak: Marketing i Biznes, Magazif, Design Alive, Architecture Snob, Architect@Work.