Gdy małżonkowie nie zawarli umowy majątkowej, z chwilą wstąpienia w związek małżeński powstaje między nimi wspólność ustawowa. Czy nabycie udziałów w spółce kapitałowej w czasie małżeństwa przez jednego z małżonków czyni drugiego wspólnikiem spółki?
Zgodnie z art. 31 par. 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego przedmioty majątkowe nabyte przez obojga małżonków lub jednego z nich w czasie trwania wspólności ustawowej należą do majątku wspólnego (chyba że dany przedmiot z mocy ustawy należy do majątku osobistego małżonka). Wewnętrzne stosunki majątkowe w małżeństwie nie mają jednak wpływu na stosunki osobowe w spółce, gdyż przedmiotem majątku wspólnego mogą być tylko prawa (obowiązki) o charakterze majątkowym, a nie prawa korporacyjne. Nawet jeżeli udziały w spółce nabyte zostały za środki pochodzących z majątku wspólnego małżonków i tym samym stanowią część ich majątku wspólnego, to status wspólnika nabywa tylko ten małżonek, który uczestniczył w czynności prawnej nabycia tych udziałów. Stanowisko to potwierdza postanowienie Sądu Najwyższego z 3 grudnia 2009 r. (II CSK 273/09). Stanowi ono, że zarówno akcje, jak i udziały nabyte przez jednego małżonka ze środków pochodzących z majątku wspólnego wchodzą w skład tego majątku, ale wspólnikiem staje się tylko małżonek będący stroną czynności prowadzącej do nabycia udziałów. Skoro czynność prawna została dokonana przez jednego z małżonków w imieniu własnym – tylko ten małżonek pozostaje w stosunku prawnym ze spółką i tylko on figuruje w księdze udziałów. Należy jednak zwrócić uwagę, że kodeks spółek handlowych dopuszcza możliwość przysługiwania udziałów (akcji) niepodzielnie kilku osobom (art. 184 par. 1, art. 333 par. 2 k.s.h.). Dopuszczalne jest więc nabycie udziału (akcji) w drodze czynności prawnej przez oboje małżonków i uzyskanie przez nich statusu współuprawnionego wspólnika lub akcjonariusza zbiorowego. Wówczas obowiązkiem współwłaścicieli udziałów (akcji) jest wskazanie wspólnego wobec spółki przedstawiciela (może nim być jeden ze współmałżonków lub osoba trzecia).
