Źródło: Dziennik Gazeta Prawna Data: 06 październik 2009 r. Autor: Krzysztof Tomaszewski (na pytania odpowiada Przemysław Adamus, prawnik w kancelarii Rachelski i Wspólnicy)

EKSPERT WYJAŚNIA W jaki sposób można podwyższyć kapitał zakładowy w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w trybie uproszczonym, czyli na podstawie dotychczasowych postanowień umowy spółki? Przypomnijmy, że podstawowym trybem podwyższania kapitału zakładowego w spółce z o.o. jest zmiana jej umowy. Kodeks spółek handlowych (k.s.h.) przewiduje równocześnie możliwość podwyższenia kapitału zakładowego bez zmiany umowy spółki, czyli na podstawie uchwały zgromadzenia wspólników. Taka jednak możliwość musi być wyraźnie zapisana wumowie spółki. Jest to bardzo ważne. Wumowie spółki należy jasno określić maksymalną wysokość podwyższenia i precyzyjnie wskazać termin, do którego podwyższenie może nastąpić. Takie postanowienie wumowie może mieć np. następującą treść: „Podwyższenie kapitału zakładowego do kwoty 1 000 000,00 (jednego miliona) złotych do 31 grudnia 2010 r. nie stanowi zmiany niniejszej umowy“. Przepis art.257 par.3 k.s.h. doprecyzował stronę formalną oświadczeń wspólników spółki o objęciu nowych udziałów. Zprzepisu tego wynika, że nie ma konieczności stosowania formy szczególnej, tj. aktu notarialnego ani notarialnego poświadczania podpisów na oświadczeniach wspólników o objęciu nowych udziałów. Wymagana jest wyłącznie forma pisemna oświadczenia. We wspomnianym art. 257 par. 3 k.s.h. jest również mowa o tym, że w takich przypadkach stosuje się odpowiednio art. 260 par. 2 k.s.h. Jak należy interpretować tę regulację? To dość niejednoznaczne unormowanie. Otóż art. 260 k.s.h. stanowi, że wspólnicy mogą podwyższyć kapitał zakładowy, przeznaczając na ten cel środki z kapitału zapasowego lub kapitałów rezerwowych utworzonych z zysku spółki. Jest to tzw. gratisowe podwyższenie kapitału zakładowego, czyli podwyższenie, które nie jest opłacane przez obejmujących udziały, ale jest pokrywane ze środków własnych spółki. Wprzypadku podwyższenia kapitału zakładowego, którego podstawą jest gospodarowanie środkami własnymi spółki,muszą w nim oczywiście uczestniczyć wszyscy wspólnicy zgodnie z zasadą sprawiedliwości formalnej. Oznacza ona, że wspólnicy uczestniczą w podwyższeniu kapitału zakładowego spółki z o.o. proporcjonalnie do dotychczasowego udziału w kapitale zakładowym wsposób automatyczny. Wszyscy dotychczasowi wspólnicy uzyskują nowe udziały z chwilą wpisania podwyższenia kapitału zakładowego do rejestru. Zarząd natomiast powinien niezwłocznie uwidocznić nowy stan rzeczy w księdze udziałów. * Czy jednak udziałowcy spółki z o.o. mogą podwyższyć kapitał zakładowy na podstawie umowy spółki i ustalić, że udziały objęte zostaną tylko przez wskazanych wspólników? Tak. Zdarza się, że udziałowcy spółki z o.o. na zgromadzeniu wspólników podwyższają kapitał zakładowy na podstawie dotychczasowych postanowień umowy spółki i jednomyślnie uzgadniają, że udziały objęte zostaną jedynie przez wskazanych wspólników. Taki stan rzeczy może wynikać z różnych powodów. Wspólnicy chcą np. wyrównać liczbę przysługujących im udziałów albo jeden ze wspólników stawia warunek, że dokapitalizuje spółkę pod warunkiem, że obejmie większość nowo utworzonych udziałów. Wydaje się, że takie rozwiązania są w pełni racjonalne. Niestety, niektóre sądy rejestrowe dokonują wykładni gramatycznej przepisu art.257 par.3 k.s.h., który odsyła do odpowiedniego stosowania art. 260 par.2 z pominięciem uzewnętrznionej w uchwale lub wtreści umowy woli wspólników. Wocenie tych sądów nowe udziały przysługują tylko dotychczasowym wspólnikom proporcjonalnie w stosunku do dotychczas posiadanych udziałów, zaś odstępstwa od tego wymogu skutkują zwrotem wniosku o zmianę danych w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego. Tymczasem z analizy uzasadnienia projektu, który był podstawą do znowelizowania art.257 k.s.h.,wcale nie wynikało, że podwyższenie kapitału zakładowego w trybie uproszczonym powinno się zawsze odbywać przez obejmowanie nowo utworzonych udziałów tylko przez dotychczasowych udziałowców i proporcjonalnie do liczby posiadanych udziałów. Ten specyficzny sposób dotyczy jedynie podwyższenia kapitału zakładowego ze środków własnych spółki. Należy pamiętać, że wiążąca jest wola wspólników. Jeśli więc na zgromadzeniu wspólników jednomyślnie zadecydują oni, że dokonają przydzielenia udziałów w inny niż proporcjonalny sposób, nikt nie może wchodzić w ich kompetencje. Warto pamiętać, że Sąd Najwyższy wwyroku z 2 czerwca 2004 r., sygn. akt. IVCK449/03,wskazał, że wspólnicy mogą w sposób dowolny uregulować przysługujące im prawo pierwszeństwa,wszczególności mogą zadecydować, że prawo to nie będzie im przysługiwało, albo mogą je zmodyfikować w ten sposób, że uzgodnią odmienną proporcję od dotychczas posiadanych udziałów. Wspólnicy mogą przyznać prawo pierwszeństwa konkretnym osobom lub grupie osób. Podstawa prawna Art. 257 par.3, art. 260 par.2 ustawy z 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (Dz. U. nr 94,poz. 1037 z późn. zm.).

 

Chcemy, aby nasze artykuły były dla Ciebie interesujące i zawierały praktyczne informacje. Oddaj głos w naszej sondzie i zdradź nam, jakie tematy są dla Ciebie szczególnie ważne.