Przekształcenia spółek Czy można wbrew jego woli zmusić wspólnika do udziału w spółce przekształconej?
Wojciech Ostrowski, radca prawny, wspólnik w kancelarii Rachelski i Wspólnicy
– Kodeks spółek handlowych (k.s.h.) wyklucza taką możliwość. Jeśli nawet uchwała o przekształceniu zostanie skutecznie powzięta wymaganą większością głosów, to spółka ma i tak obowiązek wezwać wspólników, by w terminie miesiąca złożyli oświadczenia o uczestnictwie w przekształconej spółce. Obowiązek wezwania dotyczy wszystkich wspólników, z wyjątkiem tych, którzy już złożyli takie oświadczenie na walnym zgromadzeniu. Wspólnikowi, który nie złoży oświadczenia lub oświadczy, iż nie zamierza uczestniczyć w spółce przekształconej, przysługuje roszczenie o wypłatę kwoty odpowiadającej wartości jego udziałów albo akcji w spółce przekształcanej, zgodnie ze sprawozdaniem finansowym sporządzonym dla celów przekształcenia.
Czy w każdym przypadku konieczne jest sporządzenie przez przekształcaną spółkę planu przekształcenia? – Nie ma obowiązku sporządzenia planu przekształcenia, w ścisłym tego słowa znaczeniu, w przypadku przekształcenia spółki jawnej w kapitałową (podobnie w przypadku przekształcenia spółki jawnej albo partnerskiej w inną spółkę osobową). Niemniej wymagane jest sporządzenie takich dokumentów, jak: projekt uchwały w sprawie przekształcenia, projekt umowy lub statutu spółki przekształcanej, wyceny majątku (aktywów i pasywów) oraz sprawozdanie finansowe dla celów przekształcenia. Wycenę aktywów i pasywów należy poddać badaniu biegłego rewidenta. Co może zrobić wspólnik, który ma zastrzeżenia do rzetelności wyceny przyjętej w planie przekształcenia? – Może on najpóźniej w dniu zgromadzenia wspólników podejmującego uchwałę w sprawie przekształcenia zgłosić żądanie ponownej wyceny wartości bilansowej należących do niego udziałów. Wystarczy, jeśli stwierdzi, iż jego zdaniem wycena odbiega od wartości rynkowej nie musi stwierdzenia udowadniać. Przepisy k.s.h. nie mówią, czy w takim przypadku spółka ma obowiązek ponownej wyceny przez biegłego rewidenta. Można zatem przyjąć, że takie badanie nie jest konieczne. Spółka nie musi uwzględnić żądania, jednak k.s.h. nie wyklucza zawarcia ugody z żądającym jej wspólnikiem. Jeżeli spółka w terminie dwóch miesięcy nie uwzględni żądania ponownej wyceny jego udziałów, czy akcji, to wspólnik ma prawo wnieść powództwo o ustalenie ich wartości przez sąd gospodarczy, właściwy ze względu na siedzibę spółki przekształcanej. Wniesienie powództwa nie stanowi jednak przeszkody do rejestracji przekształcenia.