Źródło: Gazeta Bankowa Data: 27 lipca 2009 r. Autor: Dorota Żurowska
W Polsce obowiązek zachowania tajemnicy bankowej został sformułowany przez ustawodawcę w ustawie z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (DzU 2002 r., nr 72, poz. 665 ze zmianami). Zgodnie z treścią przepisu art. 104 ust. 1 Prawa bankowego obowiązek zachowania tajemnicy bankowej dotyczy banków, osób w nim zatrudnionych oraz osób, za których pośrednictwem bank wykonuje czynności bankowe. Dyskrecja polega na obowiązku zachowania w tajemnicy informacji dotyczących czynności bankowych i osób będących stroną umowy z bankiem, uzyskanych w czasie negocjacji oraz związanych z zawarciem umowy z bankiem i jej realizacją, z wyjątkiem wiadomości, bez których ujawnienia nie jest możliwe należyte wykonanie zawartej przez bank umowy. Tajemnicą bankową objęte są także informacje dotyczące osób, które nie będąc stroną umowy dokonały czynności pozostających w związku z zawarciem takiej umowy.
Odstępstwa
Wydawać by się mogło, że nasze dane osobowe oraz informacje o naszych relacjach z bankiem nigdy nie wyjdą więc poza mury banku. Ustawa Prawo bankowe przewiduje jednak szereg odstępstw od generalnej zasady (art. 104 ust. 2-6, art. 105-106c). Jest wiele instytucji i okoliczności przewidzianych przepisami wyżej wymienionej ustawy, w których bank jest uprawniony lub wręcz ma powinność ujawnienia informacji objętych tajemnicą bankową. Spis instytucji, którym bank powinien udzielać informacji objętych tajemnicą bankową jest długi. Należą do nich: inne banki, instytucje finansowe, Komisja Nadzoru Finansowego, Najwyższa Izba Kontroli, Bankowy Fundusz Gwarancyjny Urząd Nadzoru nad Funduszami Emerytalnymi, Główny Urząd Ceł, Urząd Ochrony Państwa, Biuro Informacji Kredytowej i Generalny Inspektor Danych Osobowych, Komisja Papierów Wartościowych i Giełd, biegli rewidenci, wojsko i policja, prokuratorzy i sądy. Ustawa precyzuje osoby i okoliczności, w jakich osoby te mogą uzyskać takie informacje, a także w jakich sytuacjach bank może odstąpić od zachowania tajemnicy bankowej. IV Unii Europejskiej Polska ustawa Prawo bankowe została w 2007 r. dostosowana do regulacji obowiązujących w Unii Europejskiej. Wobec powyższego należy spodziewać się, że co do zasady tajemnica bankowa jest w innych państwach Unii rozumiana podobnie i podlega tym samym rygorom. Zakres tajemnicy bankowej podlegać będzie jednak zmianom. Świadczą o tym choćby prowadzone w ostatnim okresie działania Komisji Europejskiej, która dążąc do większej współpracy administracyjnej krajów UE w egzekwowaniu podatków domaga się od wszystkich krajów członkowskich, w tym Austrii, Luksemburgu i Belgii, zmian w ich krajowych regulacjach.
W Szwajcarii…
…ustawa bankowa pochodzi z 1935 r. Istota tajemnicy bankowej w tym kraju polega na zakazie informowania przez bank, jego pracowników, a także osoby sprawujące nadzór nad bankiem, osób trzecich o sytuacji finansowej klienta oraz o wszelkich dokonywanych z nim lub zamierzonych operacjach bankowych. Tajemnicą bankową objęte są wszystkie informacje, zarówno liczbowe, jak i opisowe dotyczące stosunków klienta z bankiem, a także informacje o samym kliencie, które pozyskał bank w trakcie współpracy z nim. Jednakże obowiązek zachowania tajemnicy bankowej w Szwajcarii wynika z podstaw cywilnoprawnych, tj. z umowy zawartej między bankiem a jego klientem. Co do zasady tylko klient może zwolnić bank z zachowania tajemnicy bankowej. Choć należy też dodać, że od tej zasady istnieją w prawie szwajcarskim wyjątki. Prawo do ochrony sfery prywatnej w szczególności nie obowiązuje wtedy, gdy toczy się postępowanie karne przeciwko danej osobie w związku z „praniem brudnych pieniędzy”, korupcją, ujawnieniem przez nią informacji poufnych dotyczących emitenta papierów wartościowych i oszustwami podatkowymi. Naruszenie tajemnicy bankowej w Szwajcarii jest traktowane jako przestępstwo ścigane z urzędu, nawet jeśli zostało popełnione nieumyślnie.
W USA
Natomiast w USA głównym celem prawa bankowego jest nie tyle utrzymanie tajemnicy bankowej w odniesieniu do klientów, ile zapewnienie organom ścigania możliwości sprawnego działania w sprawach dotyczących przestępstw podatkowych. Czwarta poprawka konstytucji, która mówi o ochronie obywateli przed nieuzasadnionym przeszukiwaniem ich domów, dokumentów nie chroni obywateli USA przed „prześwietleniem” ich rachunków bankowych w przypadku przestępstw podatkowych (Bank confidentiality – Francis Neate, Roger McCornick – International Bar Association, Butterworth’s, 1990 r).
Autorka jest radcą prawnym w: Rachelski i Wspólnicy, Kancelaria prawnicza
Chcemy, aby nasze artykuły były dla Ciebie interesujące i zawierały praktyczne informacje. Oddaj głos w naszej sondzie i zdradź nam, jakie tematy są dla Ciebie szczególnie ważne.