Kiedy można dokonać przymusowego umorzenia udziałów w spółce z o.o.?
Czy wykluczony wspólnik może się od decyzji odwołać? Przesłanki i tryb umorzenia udziałów w spółce z o.o. określa umowa spółki. Wynika to z art. 199 par. 1 k.s.h. Umorzenie udziałów wymaga uchwały wspólników, która powinna precyzować w szczególności podstawę prawną umorzenia i wysokość wynagrodzenia przysługującego wspólnikowi za umorzony udział, a w przypadku umorzenia przymusowego – zawierać również jego uzasadnienie (art. 199 par. 2 k.s.h). Niedopełnienie ustawowego obowiązku określenia przesłanek przymusowego umorzenia skutkować będzie nieważnością uchwały, ponieważ nie można akceptować wyłączenia wspólnika ze spółki tylko ze względu na wolę większościowych wspólników (wyrok SN z 9 września 2010 r., I CSK 530/09). Art. 250 par. 2 k.s.h. określa, jakie wymogi musi spełnić wspólnik biorący udział w zgromadzeniu wspólników, aby móc skutecznie dochodzić uchylenia lub stwierdzenia nieważności uchwały. Bez względu na przedmiot uchwały, prawo to przysługuje wspólnikowi, który głosował przeciwko niej, a po jej powzięciu zażądał zaprotokołowania sprzeciwu. W tym miejscu pojawia się wątpliwość, czy wspólnik, który z chwilą powzięcia uchwały o przymusowym umorzeniu jego udziałów traci swój status w spółce, jest jeszcze uprawniony w dalszej części zgromadzenia wspólników do żądania zaprotokołowania sprzeciwu. Należy przyjąć, że spełnienie warunków przewidzianych w art. 250 pkt 2 k.s.h. uprawnia wspólnika do zaskarżenia do sądu każdej uchwały, a zatem także uchwały w przedmiocie umorzenia jego wszystkich udziałów, której konsekwencją jest utrata praw spółkowych. W wyroku SN z 12 maja 2005 r. wskazano, że przyjęcie poglądu odmiennego, przewidującego utratę legitymacji przez wspólnika, którego wszystkie udziały zostały umorzone do zaskarżenia uchwał podjętych w przedmiocie umorzenia, pozbawiałoby go jakiejkolwiek ochrony praw korporacyjnych (CK 562/04). Nie można zatem zaakceptować sytuacji, w której wspólnik nie ma możliwości zakwestionować pozbawienia go członkostwa w spółce.
