Sprawdź, jaki model działalności będzie dla ciebie najlepszy

Przed rozpoczęciem działalności gospodarczej, każdy przedsiębiorca musi zdecydować, jaka forma prowadzenia takiej działalności będzie dla niego najkorzystniejsza. Ma to istotne znaczenie, ponieważ determinuje stopień osobistego ryzyka związanego z przedsięwzięciem, sposób podejmowania decyzji dotyczących jego funkcjonowania oraz sposób opodatkowania.

Nie bez znaczenia jest też wielkość planowanej firmy. Przy małych przedsięwzięciach dobrze sprawdza się prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej, większe prowadzone są zazwyczaj w formie spółek. Spółki stanowią zgrupowanie osób lub kapitału, a źródłem ich powstania jest umowa miedzy wspólnikami. Różnią się miedzy sobą przede wszystkim ze względu na zakres odpowiedzialności wspólników za zobowiązania spółki oraz przepisy prawa, którym podlegają (kodeks cywilny lub kodeks spółek handlowych).

Jeżeli kilka osób (wspólników) decyduje się działać w formie spółki prawa handlowego, ma do wyboru spółkę osobową lub kapitałową. Jednym z rodzajów spółki osobowej jest spółka jawna, która mimo że nie jest osobą prawną, posiada jednak niektóre z jej istotnych cech. Przede wszystkim dysponuje własnym majątkiem oraz może być stroną umów i postepowań sądowych.

Do zalet tego typu spółki należy zaliczyć łatwość jej założenia (wystarczy umowa w formie pisemnej) i stosunkowo niskie koszty rejestracji, dużą swobodę w formułowaniu treści umowy spółki oraz możliwość reprezentowania spółki przez każdego z jej wspólników lub też wyłączenia poszczególnych wspólników z reprezentacji. Minusem jest niewątpliwie solidarna odpowiedzialność wspólników całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki, w sytuacji gdy egzekucja wobec spółki okaże się bezskuteczna. Podsumowując, jest to wygodna forma prowadzenia działalności dla małego biznesu, który nie narazi wspólników na dużą odpowiedzialność i nie będzie rodził dużych zobowiązań.

Ciekawą, a mim to mało rozpowszechnioną forma prowadzenia działalności jest spółka komandytowa, która podobnie jak spółka jawna jest spółka osobową i nie posada osobowości prawnej. Istotą tego typu spółki jest to, że za jej zobowiązania odpowiada całym swoim majątkiem przynajmniej jeden wspólnik (komplementariusz), a pozostali wspólnicy (komandytariusze) tylko do wysokości swojego wkładu tzw. sumy komandytowej. Spółka komandytowa, dając wspólnikom dużą swobodę w kształtowaniu odpowiedzialności za sprawy spółki i jej zobowiązania, może być doskonałą formą pozyskiwania kapitału do różnych przedsięwzięć, gdy część wspólników to inwestorzy, którzy chcą ulokować kapitał i czerpać zeń korzyści, bez obawy o swój majątek osobisty, a pełną odpowiedzialność wobec wierzycieli przyjmują pozostali wspólnicy zajmujący się prowadzeniem spraw spółki i jej reprezentacją.

Warto zaznaczyć, że odpowiedzialność komplementariusza za zobowiązania spółki można ograniczyć powierzając tą rolę spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. Do wad spółki komandytowej można zaliczyć wyższe koszty założenia – umowa spółki musi zostać zawarta w formie aktu notarialnego i rejestracji, a także wymóg prowadzenia pełnej księgowości.

Najbardziej rozpowszechnioną formą spółki prawa handlowego jer spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, która w odróżnieniu od omówionych powyżej spółek jest spółką kapitałową i posada osobowość prawną. Działa w oparciu o kapitał zakładowy podzielony na udziały. Jej popularność bierze się przede wszystkim z faktu, że w tego typu spółka odpowiedzialność za zobowiązania wobec wierzycieli ponosi całym swoim majątkiem bez ograniczeń, natomiast wspólnicy ponoszą ryzyko jedynie do wysokości wkładów niesionych do spółki. Podobnie, jak w przypadku spółki komandytowej, umowa spółki z o.o. musi mieć formę aktu notarialnego. Za wadę spółki z o.o. można uznać większe sformalizowanie prowadzenia jej działalności niż w przypadku spółek osobowych. Przede wszystkim występuje wyraźny podział kompetencji zarządczych od właścicielskich i nadzorczych, czego przejawem jest funkcjonowanie organów spółki: zarządu, zgromadzenia wspólników oraz rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej.

W przypadku zarówno spółki jawnej, jaki i spółki komandytowej podatnikiem nie jest sama spółka, ale wyłącznie poszczególni jej wspólnicy, jako osoby fizyczne (podatek PIT płacony na bieżąco). Wspólnicy tych spółek mają możliwość korzystania z preferencyjnej stawki podatku liniowego, która wynosi 19%.

Spółka z o.o. podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych (CIT) w wysokości 19%. W przypadku wypłaty zysku wspólnikom (dywidendy), oprócz podatku CIT płaconego przez spółkę, każdy ze wspólników ma jeszcze obowiązek zapłaty ryczałtowego podatku dochodowego od osób fizycznych także w wysokości 19%. Podwoje opodatkowanie zysku jest minusem prowadzenia działalności w formie spółki z o.o., dlatego dość często w praktyce stosowane ją różne konstrukcje mieszane.