Tajemnica przedsiębiorstwa

Tajemnica przedsiębiorstwa zgodnie z art. 551 kodeksu cywilnego stanowi jeden z niematerialnych składników przedsiębiorstwa. Często pojawiają się jednak wątpliwości, jakie informacje mogą taką tajemnicę stanowić i jakie środki przysługują w celu jej ochrony?

Definicję tajemnicy przedsiębiorstwa stanowi art. 11 ust. 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (dalej: uznk). Wynika z niego, że przez tajemnicę przedsiębiorstwa należy rozumieć jako nieujawnione do wiadomości publicznej informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich poufności. Tak więc głównymi cechami tajemnicy przedsiębiorstwa są poufność i określona wartość gospodarcza. Nie można zatem mówić o tajemnicy przedsiębiorstwa jeśli przedsiębiorca nie podjął działań zabezpieczających daną informację przed jej upublicznieniem. Tajemnicą przedsiębiorstwa nie będzie także informacja nie posiadająca wymiernej wartości gospodarczej.

Warto zauważyć, że tajemnica przedsiębiorstwa może być utrwalona na nośniku (np. na papierze, na płycie CD czy też na dysku komputera komputera) ale może też być jedynie zapamiętaną informacją istniejącą w umyśle ludzkim. Mówiąc prościej tajemnica przedsiębiorstwa nie musi być nigdzie fizycznie utrwalona. Wystarczy aby istniała ona w postaci wiedzy przedsiębiorcy na dany temat. Omawiany przepis nie precyzuje jakiego rodzaju informacja może stać się tajemnicą przedsiębiorstwa. Wymienia jedynie przykładowe rodzaje takich informacji (techniczne, technologiczne, organizacyjne). W związku z tym należy uznać, że tajemnicą przedsiębiorstwa może być informacja każdego rodzaju, byle miała ona wartość gospodarczą i cechowała ją poufność. Powstaje tu jednak pytanie o to, które informacje faktycznie mają wartość ekonomiczną? Odpowiedzi udziela Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, który w wyroku z dnia 4 kwietnia 2014 r. (II SA/Wa 2406/13) stwierdził iż „żądana informacja posiada dla przedsiębiorcy wartość ekonomiczną wówczas, gdy jej wykorzystanie przez innego przedsiębiorcę zaoszczędzi mu wydatków lub zwiększy zyski, pozwoli pozyskać nowych klientów, itp.”

Często zdarza się, że kluczowy dla firmy pracownik, np. dyrektor, odchodzi dysponując poufnymi i cennymi informacjami o byłym pracodawcy. Informacje te mogą dotyczyć m.in. listy klientów, polityki sprzedażowej, udzielanych rabatów, techniki produkcji i wielu innych rzeczy. Najprostszym sposobem na zabezpieczenie się przed wykorzystaniem tego typu danych jest zawarcie na wcześniejszym etapie współpracy umowy o zakazie konkurencji lub o zachowaniu poufności. Gdyby jednak z jakichkolwiek powodów taka umowa nie została zawarta, przedsiębiorcę chroni także omawiany art. 11 uznk. Jest to dobra informacja dla pracodawców, gorsza natomiast dla pracowników. Jeśli odejdą oni „na swoje” lub do konkurencji nie będą mogli korzystać z wartościowych poufnych informacji uzyskanych podczas pracy u danego przedsiębiorcy.

Jak ważne w tym aspekcie jest podjęcie przez przedsiębiorcę starań o zachowanie takich informacji w tajemnicy niech świadczy orzeczenie Sądu Najwyższego z 3 października 2000 r. (I CKN 304/00), w którym sąd stwierdził: „Wykorzystanie przez pracownika we własnej działalności gospodarczej informacji, co do których przedsiębiorca (pracodawca) nie podjął niezbędnych działań w celu zachowania ich poufności, należy traktować jako wykorzystanie powszechnej wiedzy, do której przedsiębiorca nie ma żadnych ustawowych uprawnień.” Tak więc nawet najcenniejsze informacje mogą nie podlegać ustawowej ochronie jeśli sam przedsiębiorca odpowiednio o to nie zadba. Na koniec warto także zaznaczyć, iż naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa może skutkować nie tylko odpowiedzialnością cywilnoprawną – w tym odszkodowawczą ale także prawnokarną. W najpoważniejszych przypadkach naruszającemu grozi nawet do 2 lat pozbawienia wolności.